‘ Madem ki Kilisenin esiri bir toplumla yan yana bulunuyoruz, inanmalıyız ki önlerine çıkacak en ufak bir fırsatı kullanarak ikinci bir 1963 kanlı olaylarını tekrar yaratacaklardır.’ Dr. Fazıl Küçük
Türkiye Cumhuriyeti TRT1 Televizyonunda ‘ Bir Zamanlar Kıbrıs’ diye bir dizi başladı ve Galası da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde yapıldı. Bir Nisan, EOKA Terör Örgütü’nün kuruluş yıl dönümü ve Güney Kıbrıs’ta, kutlamaların yapıldığı gün. Bu bakımdan dizi’nin başlama tarihi çok anlamlı olmuştur.
Dizi’nin, böyle bir günde başlamasına sevinirken, konusunu TRT internet sitesinden okuyup, birinci ve ikinci bölümünü izledikten sonra Kıbrıs Türkü olarak çok üzüldüm. Bu üzüntümü de sizlerle paylaşmak istedim.
Dizi’nin ilk bölümünde, 1963’te tarihe ‘ Kanlı Noel Gecesi’ olarak geçen saldırı anlatılıyor. TRT internet sitesinden öğrendiğime göre de 1963- 1974 tarihleri arasında Ada’da geçen olaylar 26 bölüm olarak düşünülmüş. Dizi’nin yapımını TMC Film, yapımcılığını Erol Avcı, Senaryosunu Emre Özdür ve Başar Başaran kaleme almış.
Öncelikle şunu belirtmeliyim, bu bir belgesel değil, senaryoyu kaleme alanların hayal gücü ile o zamanda Kıbrıs’ta yaşanan aile ilişkilerini, aşkları, sosyal yaşamı, müzikleri, v.s yarattıkları ve yaşattıkları insanlarla ve kahramanlarla anlattıkları bir televizyon dizisidir. Bu nedenle de dizi’nin içeriğinde bu tür olaylara karşı söyleyeceğim bir şey yoktur. Oyuncularının emeklerine ve alın terlerine, oyunculuklarına saygısızlık yapmak istemem. Onlar sonuçta görevlerini yapıyorlar. Ancak, tarihe değinen, o günlere ışık tutan bir senaryo kaleme alıyor ve T.C’nin Devlet televizyonu olan TRT1 de Dizi olarak yayınlıyorsanız , bu ekibin, özellikle de TRT1’in Tarih ve Kıbrıs konusunda, kılık kıyafet, o döneme ait sosyal yaşam, örf ve adet, dil, şive ve müzik danışmanları olması gerekir ki hayalinizde yaşattığınız olaylar Kıbrıs Türk’üne aitmiş gibi olsun, yoksa dizi hatalarla dolu olur, öyle de olmuş. Tarih 1963, fonda çalınan müzik’ Dillirga’, rahmet ve saygıyla andığım Ekrem Yeşilada büyüğümden öğrendiğim üzere Rum bestesidir ve sözleri Türkçe olarak 1980’ li yıllarda bestecimiz Cemal Özgürsel tarafından yazılmıştır. O tarihte ağırlık ölçü birimi Kg değil, okkaydı. Bunlar ince detay ama zamanında T.C de yapılan tarihi sinema filmlerinde top mermisi yerine saplı karpuz kullanılması, uçakların, kol saatlerinin görünmesi gibi komik oluyor.
Gelelim beni en çok üzen ve çok önemli olan konuya:
Dizide, Kıbrıs Türk’ünün Özgürlük ve Mücadele Lideri, Kıbrıs Türk halkının arasından çıkmış, rahmet, özlem ve saygıyla andığımız Dr. Fazıl Küçük dizide yok sayılmıştır. Bu, Kıbrıs Türkü’ne ve Özgürlük ve mücadele Liderimize yapılan saygısızlıktır. Eğer Kıbrıs Türk’ünün özgürlük ve varoluş mücadelesini kaleme alıyorsanız, Dr. Fazıl Küçük’süz asla olmaz. Dr.Fazıl Küçük, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin, Kıbrıs Türk halkı lideri olarak Cumhurbaşkanı Yardımcısıdır. Anayasa gereği böyledir. Hiç bir zaman Makarios’un yardımcısı olmamıştır. Dizide anlatılan dönemde de bu böyle olmasına karşın Liderimizi, silik görüntüler ile ele alıp sanki Kurucu Cumhurbaşkanımız rahmet, özlem ve saygı ile andığımız Rauf R. Denktaş’tan sonra geliyormuş izlemini vermişlerdir. Bu diğer bölümler içersin de düzeltilmelidir. Aksi olursa Dizi, bir varmış bir yokmuş diye başlayan masallar arasına katılacaktır. Diziyi yapanlara şunu da hatırlatmak isterim Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Anıt Mezarda, bedenen aramızdan ayrılan ama daima içimizde yaşayan Özgürlük ve Mücadele Liderimiz Dr. Fazıl Küçük yatmaktadır.
Kurucu Cumhurbaşkanımız, Türk Dünyasının liderlerinden Rauf R. Denktaş’ı da dizi de rencide etmişlerdir. Bu da bir saygısızlıktır. Kıbrıs Türk’ünün varoluş mücadelesi Dr. Fazıl Küçük ve Rauf R. Denktaş’sız olmaz. Bu tarihi bir gerçektir.
Dizi’nin T.C Devlet televizyonu TRT 1 tarafından finanse edilmesi de ayrı bir üzücü durumdur. Dizide yapılan tarihi yanlışlara müdahale edilmemesi TRT içinde Kıbrıs’ı bilen yok izlenimini vermiştir. Devlet televizyonunda Kıbrıs’ı tanıtıp, Kıbrıs Türk’ünün tarihini ve haklı davasını dünya kamuoyuna öğretecekseniz bunu tarihi gerçekleri saptırmadan ve tarihe uygun bir şekilde yapmanız gerekmektedir. Böyle yapılırsa da çok büyük bir iş yapılmış olur. Nasıl, Alparslan Gazi olmadan Selçuklu Devleti, Ertuğrul Gazi ve Şeyh Edebalı olmadan Osmanlı Devleti, Mustafa Kemal olmadan Çanakkale Savaşı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmadan Türkiye Cumhuriyeti olmaz ise Dr. Fazıl Küçük olmadan Kıbrıs Türk’ünün Var oluş mücadelesi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olmaz.
Üzüntülerimi anlattıktan sonra dizide saptırılan bazı tarihi gerçeklere de kısaca değinmek istiyorum. Dizide anlatılmaya çalışılan 1963 Kanlı Noel’i kısaca hatırlayalım; Din Adamı kılıklı terörist Makarios, Cumhurbaşkanlığı makamında da bu kimliğini sergilemekten geri kalmadı. Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasasının, Cumhurbaşkanı yardımcısının veto hakkının kaldırılması dahil 13 maddesini değiştirmek isteyerek Kıbrıs Cumhuriyeti temeline bombayı koydu. Kıbrıs Türk Halkı lideri Dr. Fazıl Küçük ve arkadaşları bu değişiklikleri kabul etmeyince, zamanının geldiği düşüncesi ile hazırladıkları Akritas Planını 21 Aralık 1963 tarihinde uygulamaya koydular. Kanlı Noel de çok acılar çekildi, çok katliamlar yapıldı. Bu katliamların arasında Nihat İlhan Binbaşının (sonra paşa olmuştur) eşi ve çocuklarının banyo küvetinde katledilmesi hafızalarda kalanlardandır. Bu tarihte Grivas, Kıbrıs’ta değil Yunanistan’da bulunmaktadır. EOKA Terör Örgütü askeri üniforma giymemektedir. Rum’lar beklenmedik bir Türk direnişi ile karşılaşmışlardır. Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT), bu güne değin çalışmalarını gizlice yürütüyordu. Bu olaylardan sonra gizliliğini ortadan kaldırarak mücadeleye giriyordu. TMT, 1957 yılında dağınık olarak başlayan örgütlenmesini T.C Başbakanlarından Adnan Menderes, T.C Dışişleri Bakanlarından Fatin Rüştü Zorlu destekleri ile Daniş Karabelen, İsmail Tansu, Dr.Fazıl Küçük, Rauf Denktaş ortak kararları ile Ada’ya gönderilen Albay Rıza Vuruşkan’ın 1 Ağustos 1958 tarihinde Ada’ya gelmesiyle tamamlayarak kurulmuş ve disipline edilmiştir. TMT savunma örgütüdür. Yukarıda saydığım herkesi rahmet ve saygı ile anıyorum. Türkiye’ de yapılan 1960 Askeri darbe sonucu Örgütün Türkiye tarafı dağılmıştır. Kanlı Noel zamanında Türkiye’den TMT’nin başına rahmet ve saygı ile andığımız Yarbay Kenan Çoygun gönderilmiştir. Dizide, Kıbrıs Türkü’nü, Ankara’dan gelen bir kahraman kurtarmış gibi gösterilmektedir. Böylesi durum Kıbrıs Türk’ünü aşağılayan bir görüntü vermektedir. Ayrıca, Bu, TMT ruhuna, şehitlere, gazilere ve kahraman mücahitlerimize yapılmış bir saygısızlıktır.
Diziyi düzeltmek istiyorsanız; Kıbrıs’ta ve Türkiye’de size bu konuda danışmanlık yapmak isteyen çok insan bulursunuz. Dr. Fazıl Küçük ailesi ve vakfı, değerli Başkanım Ahmet Göksan ( Bir Demet Yaşam 6cilt Kıbrıs tarihi kitapları ), TMT, değerli anıları olanların kitapları ve değerli şairler sizlere yardımcı olacaktır. Aksi taktirde bir televizyon izleyicisi olarak düşüncem, dizi bırakın Kıbrıs’ı tanıtmayı aynı gün yayında olan diğer kanal dizileri ile rekabet bile edemeyecektir.
Dizi’nin, KKTC’de yapılan galasında KKTC Cumhurbaşkanı Sn. Ersin Tatar ile T.C Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sn. Fuat Oktay şu açıklamaları yapmışlardır. Sn. Ersin Tatar’ Dizi, Kıbrıs Türk halkının sesinin dünyaya duyurulmasında fevkalade önem arz etmektedir.’ Sn. Fuat Oktay,’ Dizi özellikle çocuklara ve gençlere Kıbrıs’ın nereden nereye geldiğini hele hele bugün geleceğe dönük 5+BM görüşmeleri döneminde ne ifade ettiğini anımsatması açısından çok önemlidir. Gençler ve çocuklar, EOKA, ENOSİS ve Akritas Planı’nın ne olduğunu bir kez daha görüp anlayacaklar.’ Sn. Tatar ve Sn. Oktay, diziyi izlerken Dr. Fazıl Küçük’ün unutulduğunu ve yapılan tarihi yanlışları fark edememişler sanırım. Evet diziler, sinema filmleri, sanat kültür faaliyetleri, ülkelerin tanıtımında seslerini duyurmada, insanların bilgi sahibi olmalarında çok etkilidir. Ama, doğru olur, doğru şekilde işlenirse. Bu dizide Akritas planının, Enosis’in ne olduğunu bilen ve öğrenen oldu mu ? Evet, Diziyi izleyen gençler size soruyorum. Cevaplarınızı duyar gibi oluyorum. ’Sadece adları söyleniyor, ne olduğu anlatılmadı ki bilelim’ diyorsunuz.
Bu bağlamda Kıbrıs Türkü’nün haklı mücadelesini, Kıbrıs Türk’ünü ve KKTC’yi tanıtmak üzerine Kıbrıs Türk Kültür Derneği Genel Başkan Yardımcısı iken değerli Başkanım, sn. Ahmet Göksan ile Yönetim Kurullarımız ve şubelerimizin desteği ile Uluslararası Sempozyumlar, Uluslararası Paneller, Uluslararası şiir Şölenleri ve kültür etkinlikleri yaptık. Dr.Fazıl Küçük gibi Anadolu’nun hemen hemen gitmediğimiz ve etkinlik yapmadığımız yeri kalmadı. Özellikle Mersin 3.Uluslararası Kıbrıs Sempozyumu ve İzmir Yaşar Üniversitesi ile yapılan Uluslararası Kıbrıs Paneli, Almanya, Kanada, Portekiz, Yunanistan, Polonya gibi ülkelerden gelen bilim insanları ve ünlü politikacılar ile çok etkili olmuştu. Değerli başkanım Ahmet Göksan ile başka neler yapabiliriz diye konuşurken ikimizin ağzından aynı şey çıktı. Sinema Filmi, tabii ki bu bizim boyumuzu aşan Finansman gerektiren bir proje. En azından senaryo hazırlığı yaparız dedik ve başladık. Sn. Ahmet Göksan’ın arşivinde ve hafızasında bulunan bilgi , belge ve anıları ile benim topladığım bilgi, belge ve anılar ile güzel bir senaryo konusu hazırlamaya başlamıştık.Adı bile hazırdı. ‘ SESSİZ ÇIĞLIKLAR’. Ahmet başkanımın önce kitap yazmalıyım sonra senaryoya devam ederiz isteği de aramızda daha doğru olur kararına varmamızı sağladı. Sn. Ahmet Göksan ‘Bir Demet Yaşam Kıbrıs Tarihi’ kitaplarının 6.sını da yayınladı. Yakında yarım kalan senaryoya devam edebiliriz.
‘Bir Zamanlar Kıbrıs’ dizisi için düşüncelerim bu kadar. Noktalamak için de rahmet ve saygı ile andığım Kıbrıs’ın önemli şairlerinden Özker Yaşın’ın ‘Yabancı’ adlı şiirinden birkaç dizeyi sizlerle paylaşıyorum.
Sen benim çığlıklarımı duymazsın geceleri
Sen benim özlemlerimi bilmezsin
Sen beni hiç bilmezsin
Hiç bilmezsin sen beni
Sen ölsem bilmezsin
Mutlu, sağlıklı, bilgili ve uyanık olalım.