“İki katı fiyat artışı olacak”

 
 
Kıbrıs Postası TV’ye telefonla bağlanan Ekonomist Mehmet Saydam, Ukrayna – Rusya savaşının dünya ve ülke üzerindeki ekonomik etkilerini değerlendirdi.
Ülkemizde dövizin artışına bağlı yaşanan pahalılığa Ukrayna-Rusya savaşı nedeni ile bir de emtia fiyatlarındaki artışın ekleneceğini belirten Saydam, “2 katı bir fiyat artışı ile karşı karşıya kalacağız, bu da bizi yarınlar için oldukça zorlu bir döneme sokacağını söyleyebilirim” dedi.
(Emtia, ticarete konu olan altın, gümüş, petrol, doğal gaz, bakır, pamuk, mısır, buğday, şeker, kahve gibi malların tümüne verilen addır. Bu malların alım-satımının gerçekleştirildiği piyasaya Emtia Borsası denir)
Savaş nedeni ile enerji fiyatlarında artışın da hem dünya hem de ülke açısından kaçınılmaz olduğunu ifade eden Saydam, “enerji fiyatlarına zam geldi demek, hayat pahalılığı yükseldi demektir. Siz Haziran’da hayat pahalılığını yükseltirseniz, asgari ücreti yükseltmek zorunda kalacaksınız, asgari ücreti yükselttiğiniz vakit, işsizlik artık bu ülkede ciddi anlamda konuşulmaya başlayacak. O yüzden hükümetin şu anda ciddi anlamda sıcak bir kaynağa ulaşması gerekiyor. Bulacağı kaynağı iyi değerlendirip reformlarla hayata geçirmesi gerekiyor” yorumunda bulundu.  
Saydam,“Avrupa şuanda Rusya’ya ekonomik yaptırımlar uygulamaya çalışmaktadır. Bir taraftan da Rusya Avrupa’nın yüzde 40 oranında gazını, tahılını, gıdasının tedarikine sahiptir. Burada Ukrayna’nın yönetiminin Avrupa’da ki diğer devlet adamlarının politikalarına inanıp farklı bir yönelmeye gittiğini, “arkandayız” söylemlerinin ardından da hiç birinin ortada olmadığını gördük. Hem Rusya hem Ukrayna’dan ciddi bir ham petrol ve doğal gaz kaynağı vardır. Bunların üretiminde aksama ve fiyatlarında artış olacaktır” yorumunda bulundu.
Ülkede artan petrol fiyatlarının dövize bağlandığını belirten Saydam “artık sadece döviz değil, ham petrol fiyatları da bu ülkede petrol fiyatlarını tırmandıracak” açıklamalarında bulundu.
Öte yandan, üretimden kopan birçok Avrupa ülkesinin, başta Türkiye ve Yunanistan olmak üzere hepsinin tahılının ciddi bir kısmının Ukrayna’dan tedarik ettiğini söyleyen Saydam, “şimdi bunların da üretiminde, tedarikinde sıkıntı olacak bu da fiyatlarda ciddi bir artış olmasına sebep olacak” dedi.
Saydam, “kısa bir süre içerisinde bu savaş biter devam etmezse, yani diğer bir deyişle Ukrayna hükümeti çekilir de yerine Rusya bir yönetim kurarsa belki bunun uluslararası etkileri biraz daha kısa bir sürede toparlanır ama orada da Avrupa Birliği ve Amerika’nın uygulayacağı ekonomik yaptırımlar oldukça önemlidir. Eğer bu yaptırımlar sürerse soğuk savaş dönemlerindeki ekonomik şartlara geri dönebiliriz. Bu da emtia fiyatlarında ciddi artışlar getirebilir” açıklamalarında bulundu.
Emtia fiyatlarındaki artışın Türkiye ve KKTC’yi çok kötü etkileyeceğini belirten Saydam,  “çünkü biz sürekli olarak döviz artışlarının arkasına saklandığımız bir döngü içerisindeyiz.  Ama bu sefer sadece döviz artmıyor, emtia fiyatları da artıyor. Dolayısı ile 2 katı bir fiyat artışı ile karşı karşıya kalacağız, bu da bizi yarınlar için oldukça zorlu bir döneme sokacağını söyleyebilirim” yorumunda bulundu.
Ülkedeki mevcut ekonomik durumu değerlendiren Saydam “devlet borçlanıp memurunu ödeyebiliyor ama özel sektör borçlanacak durumda da değil. Kayıtlara bakınız sosyal yatırımlar en düşük yatırımların yapıldığı dönem içerisinde. Herkes devleti ödeyeceğine kendi çalışanını ödemeyi seçti. Şu an çok ciddi anlamda bir daralma bekliyor bizi” dedi.
Saydam, “enerji fiyatlarına zam geldi demek, hayat pahalılığı yükseldi demektir. Siz Haziran’da hayat pahalılığını yükseltirseniz, asgari ücreti yükseltmek zorunda kalacaksınız, asgari ücreti yükselttiğiniz vakit, işsizlik artık bu ülkede ciddi anlamda konuşulmaya başlayacak. O yüzden hükümetin şu anda ciddi anlamda sıcak bir kaynağa ulaşması gerekiyor. Bulacağı kaynağı iyi değerlendirip reformlarla hayata geçirmesi gerekiyor. Devlet olarak yurtdışından finansmana ulaşma şansımız yok, Türkiye’den bir kaynağa ulaşabiliriz, ancak Türkiye son iki yıldır protokollerde bulunan ödemeleri yerine getirmedi, tabii onunda bizden reformlar konusunda beklentisi vardı. Türkiye kaç kere daha kaynak verirse versin günün sonunda bu sürdürülemez bir yapıdır. Sürekli tüketime, peşkeşe dayalı bir ekonomide size değil Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Brüksel bile Euro kaynak sağlasa, 2 ayağınız bir yorgana girmez artık. Ciddi reform ve bütçedeki kesintilerle ülke geleceği için bir şeyler yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.