Hurşide BAYBORA-TAK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faiz Sucuoğlu, göreve geldiklerinde KKTC tarihindeki en yüksek kayıt dışılıkla karşılaştıklarını, “Muhaceret Affı” olarak tanımlanan “Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Tasarısı” ile bu kayıtdışılığı azaltmayı hedeflediklerini söyledi.
Sucuoğlu, geçen hafta Cumhuriyet Meclisi’nde oybirliği ile kabul edilen Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Tasarısı’na ilişkin Türk Ajansı Kıbrıs’ın (TAK) sorularını yanıtladı.
KKTC tarihinde ilk defa yüzde 20.44’lik bir kayıt dışılıkla karşılaştıklarını dile getiren Sucuoğlu, Kayıt dışılığa düşen işçilerin büyük bir kısmının da 3.ülkelerden gelen kişilerin olduğunu kaydetti.
Sucuoğlu, Muahceret Affı ve alınan tedbirler ile kayıt dışı çalışmanın ortadan kaldırılacağını belirtti.
“SON 8 YILDA TÜRKİYE’DEN DEĞİL ÜÇÜNCÜ ÜLKELERDEN ARTIŞ VAR”
Sucuoğlu, son 8 yılda 3’üncü ülkelerden gelen işçi sayısında 5.5 kat artış olduğunu, Türkiye’den gelen işçilerde ise çok az bir artış olduğunu, ihtiyacın artık Türkiye’den 3’üncü ülke vatandaşlarına kaydığının görüldüğünü ifade etti.
KKTC’ye iş gücü olarak genellikle Pakistan, Bangladeş, Türkmenistan, Vietnam ve Hindistan gibi ülkelerden gelindiğini dile getiren Sucuoğlu, dünyadaki genel dağılıma bakıldığında da iş gücünün bu ülkelerin vatandaşları tarafından beslendiğinin görüldüğünü belirtti.
Bu ülkelerden Türkmenistan’ın, ülkedeki nüfus kaybının önlenmesi için çıkışları durdurduğunu anlatan Sucuoğlu, KKTC’ye özellikle Türkmenistan vatandaşlarının bakıcılık yapmak için geldiklerini tespit ettiklerini söyledi.
“KAYITDIŞI İŞÇİLER İNSANİ OLMAYAN ŞARTLARDA YAŞIYOR”
KKTC’de kayıt dışı çalışmak için gelen 3’üncü ülke vatandaşlarının birer canlı bomba olduğunu dile getiren Sucuoğlu, bu kişilerin kayıt dışı olmalarından dolayı hergün farklı yerlerde konakladıklarını ve insanı olmayan şartlarda yaşadıklarını söyleyerek, bunun ciddi bir huzursuzluğa ve güvensizliğe yol açtığını ifade etti.
Kayıt dışı çalışan kişilerin günlük çalışma ödeneklerinin de çok altında çalıştırıldığını anlatan Sucuoğlu, bu uygulamaların insanlık ayıbı olduğunu da vurgulayarak, “bu insanlar KKTC’de yaşar ama yaşamaz. KKTC’deki sağlık ve eğitim gibi kurumların hiçbirinden yararlanamıyorlar” dedi.
Muhaceret Affı Yasası’nın büyük çabalar sonucunda ilgili taraflar eşliğinde hazırlandığını dile getiren Sucuoğlu, KKTC’de kayıt dışılığa düşen kişilerin bir işveren tarafından tekrardan işe alınarak bir asgari ücret ile çalışanı kayıt altına alma koşulu koyduklarını ve bu uygulamanın yapılması için de 90 günlük bir süre verdiklerini söyledi.
Bu yasa ile aileleri birleştirme adına bir koşul daha getirdiklerini söyleyen Sucuoğlu, kayıt dışına düşmüş bir kişinin kayıt altına alınmasında sonra eşlerinin de herhangi bir ücret ödemeden, KKTC’deki eşinin yanında yaşamasına olanak sağlanacağını kaydetti.
“ALINAN TEDBİRLERLE KAYIT DIŞI ÇALIŞMA ORTADAN KALKACAK”
Muhaceret Affı Yasası’nın Meclis’ten oybirliği ile geçtiğini söyleyen Sucuoğlu, yasanın Cumhurbaşkanı’nın onayından sonra yürürlüğe gireceğini hatırlattı.
Sucuoğlu ayrıca, kayıt dışı olan işçileri kayıt altına alınabilmesi için yaklaşık bir aylık bir süre ile 3’üncü ülkeden KKTC’ye istisnai durumların dışında işçi gelmesini durdurduklarını aktardı. 2019 yılı içerisinde kayıt dışı olarak tespit edilen yaklaşık 750 kişinin deport edildiğini söyleyen Sucuoğlu, aldıkları tedbirler ile kayıt dışı çalışmanın ortadan kaldırılacağını belirtti.
YATAY VE DİKEY GEÇİŞLER
Yapılan düzenlemeyle işçi olarak ülkeye gelen kişilerin ancak yatay ve dikey geçiler ile iş veya meslek değişikliği yapabileceklerini de anlayan Sucuoğlu, “örneğin siz adaya tarlada çalışmak için çiftçi olarak geldiniz. O zaman ancak o sektöre yatay geçiş yapılabilir. Başka sektöre geçmek istenildiği zaman ise de o kişinin ülkesine geri dönerek 6 ay kaldıktan sonra tekrar gelebilmesi için ön izin alacak” şeklinde konuştu.
İŞ DEĞİŞİKLİKLERİNE İLİŞKİN DÜZENLEME
İşverenin getirdiği işçiden sorumlu olduğunu ve imzası olmadan başka bir kişinin yanına geçemeyeceğini söyleyen Sucuoğlu, rakip işletmelerin rakiplerine zarar vermek için işçilere daha yüksek rakam vererek diğer iş yerine zarar verdiğini ve daha sonra da yanına aldığı işçileri durdurma yönünde gitmelerinden dolayı bu önlemi getirdiklerini kaydetti.
Çalışan işçiyi de korumak amaçlı düzenlemeler de yapıldığını anlatan Sucuoğlu, işverenin çalışanın herhangi bir sıkıntı yaşatmasının ardından Bakanlığa müracaat etmesi halinde yapılacak denetimler sonucunda işverene cezai uygulamalar yapılacağını ve 3’üncü ülkeden işçi getirmesini durduracaklarını belirtti.
EĞİTİM BAKANLIÜI İLE PROTOKOL
Eğitim Bakanlığı ile de protokol imzalayacaklarını söyleyen Sucuoğlu, düz işçilerin dışında KKTC’ye gelecek işçilerin serfikası olması ve çalışacağı alanda 3 yıllık tecrübe aranacağını vurguladı.
Sucuoğlu, Eğitim Bakanlığı ile iş sınıflarını kategorize ettiklerini ve imzalanacak protokol ile de iş alanlarının ayrıldığının altını çizdi.
Sigortalı bir kişinin birinci derecedeki akrabasının da sigortadan yararlanması için daha önceden geçen bir yasa olduğunu söyleyen Sucuoğlu, işverenlerin KKTC’ye gelen işçilerin eşleri için de yüzde 50, çocukları için de yüzde 25 oranında sigorta primi ödemesi yapılması önerilerini yaptıklarını ve bu konuda çalışmaların tamamlanma sürecine girildiğini kaydetti.
“GENEL SAĞLIK SİGORTASI YASASI YILLARIN SORUNUNU ÇÖZECEK”
KKTC için 40 yılın en önemli yasalarından biri olan Genel Sağlık Sigortası Yasası’na ilişkin de ilk kez Türkiye Cumhuriyeti ile protokol çerçevesinin görüşülerek çalışma yapıldığını dile getiren Sucuoğlu, 2019-2021 tarihli Genel Sağlık Sigortası’nın eylem planlının hazır olduğunu söyledi.
Yasanın 75 sayfa olarak çalışıldığını ve tamamlandığını artık son eksiklerle kontrollerinin üzerinden geçilerek imza aşamasına girdiğini dile getiren Sucuoğlu, bu protokolün yakın zamanda Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri ile imzalanacağını vurguladı.
Genel Sağlık Sigortası Yasası’nın en önemli unsurunun, çok cüzi miktar ödeme yaparak, isteyen kişinin isteyen hastane ve doktora gidebilmesine olanak tanıması olduğunu söyleyen Sucuoğlu, Türkiye’deki sağlık sistemin aynısının burada da uygulanacağını söyleyerek, kişilerin ister özel hastane ister devlet hastanesinden kaliteli tüm sağlık hizmetini alabileceğini ifade etti.
Bu yasanın 2020 yılında Meclis’e gelmesini sağlayacaklarını söyleyen Sucuoğlu, bu yasayla yılların sorununu çözeceğini belirtti.
SİĞORTA AFFI 2000-2019 YILLARINI KAPSAYACAK
Çalışan ve işverenlerin sıkıntılarının hat safhada olmasından dolayı Sigorta Affı konusunda kararlı olduklarını söyleyen Sucuoğlu, devletin ve hükümetin görevinin sıkıntıya düşen bir işletmeye elini uzatarak gerekli açılımı yapması gerektiğini kaydetti.
Sucuoğlu, Sigorta Affı’nın işveren ve işverenlerin yanında çalışıp sigortalarını yatırmayan kişilere uygulanacağını dile getirdi.
İlk kez 10 yıl yani 2000 yılından 2019 yılına kadar olan süreyi kapsayan bir Af Yasası hazırladıklarını söyleyen Sucuoğlu, bu Affın Belediyeleri de kapsayacağını ve Belediyelerin 1 Ocak itibarıyla 374 Milyon tutarındaki sigorta yatırımlarının da “Af” kapsamında taksitlendirilerek düzenleneceğini belirtti.
PRİMLERİNİ DÜZENLİ ÖDEYENLERE TATMİN EDİCİ KATKI VERİLECEK
Yatırımlarını düzenli ödeyenlere de farklı bir açılım getireceklerini dile getiren Sucuoğlu, düzenli primlerini yatıran işletmelere tatmin edici miktarda altı aylık süreyle bir katkı verileceğini kaydetti.
İnşaatlarda yaşanan kazaları önlemek adına da yapılan çalışmaları anlatan Sucuoğlu, inşaatlardaki tüm yetkilerin kimlerde olduğu gibi konuların da tüzükler ile belirlendiğini belirtti.
Online sisteme geçtiklerini de anlatan Sucuoğlu, işverenin artık online olarak ödemelerini yapabileceklerini kaydederek, artık 10 tane form doldurma döneminin bittiğini söyledi.
ENGELLİLERE İLİŞKİN ÇALIŞMALAR
Engelsiz Yaşam Evi’nin de projesinin bittiğini dile getiren Sucuoğlu, 2020 yılında Haspolat civarlarında Engelli vatandaşlar için süren çalışmanın da ikinci etabının biteceğini kaydetti.
Ülkedeki 5 Bin 600 engelli vatandaşın iş hayatına girebilmesi için tüzük düzenlemesi yaptıklarını da anlatan Sucuoğlu, engelli vatandaşların sosyal hayatın içerisine katmayı da hedeflediklerini belirtti.
