Pahalı etin nedeni, verilerde gizli

Resmi veriler, ülkede büyük bir krize dönüşen et fiyatlarıyla doğrudan ilgili olan yem bitkisi konusunda son yıllarda olumlu bir gidişatın olmadığını ortaya koyuyor. Devlet İstatistik Kurumu’nun en güncel verilerini kapsayan 2022’ye ait İstatistik Yıllığı’na göre ülkedeki yem bitkisi üretimi son dört yılda azaldı. Yem bitkisi ekilen arazi büyüklüğünde ise çok daha belirgin bir azalma oldu. 2018’de 51 bin dönümde yem bitkisi yetiştirilirken, toplam arazi büyüklüğü 2022’de 34 bin dolaylarına geriledi.
3’TE 1 ORANINDA AZALDI
Bir başka deyişle yem bitkisi için kullanılan arazi miktarı üçte bir oranında azaldı. Yetiştirilen yem bitkisi miktarı ise 2018’de 18 bin tona yakınken, 2022’de 15 bin ton düzeylerine indi. Yetiştirilen yem bitkisi, oransal olarak %14 düzeyinde geriledi.  Yıllara göre bakıldığında, KKTC topraklarında yetiştirilen yem bitkisi miktarı bir önceki yıla göre 2019’da azalma, 2020 ve 2021’de artış ve 2022’de yeniden azalma gösterdi. Bununla birlikte 2018’deki düzey, sonraki hiçbir yılda yakalanmadı.
HAYVAN SAYISI ARTTI
Yem yetiştiriciliğinde gerileme yaşanan 2018-2022 döneminde hayvan varlığında ise toplamda artış yaşandı. Koyun sayısı 2018’de 186 bin dolayındayken, 2022’de 277 bine yaklaştı. Keçi, sığır ve tavukta ise küçük düşüşler yaşansa da hayvan sayısı büyük ölçüde aynı kaldı.
Et fiyatlarındaki en büyük tartışma konusunu oluşturan kuzu ve koyun sayısındaki büyük artış, yem bitkisi ihtiyacının da arttığını gösteriyor. Bu durumda son yıllarda yemde dışa bağımlı bir durumun oluştuğu görülüyor.
İTHALATA BAĞIMLILIK
Hayvan yetiştiriciliği açısından büyük önem taşıyan yem bitkisi üretimindeki bu verimsizlik, ithalata bağımlı bir yapının oluşmasına neden oluyor. Et fiyatlarındaki artışı önlemenin en gerçekçi yolunun üretim maliyetlerinin düşürülmesi olduğuna işaret eden uzmanlar, yemde dışa bağımlı kalındığı sürece bunun gerçekleşemeyeceğini vurguluyor. Uzmanlara göre ucuz ve kaliteli yem temin edilmesi, üretim maliyetlerinin düşürülmesi açısından büyük öneme sahip.
SU PROJESİ DEĞERLENDİRİLEMİYOR
Türkiye’den KKTC’ye yıllardır su sağlandığı halde yem bitkisi yetiştiriciliğinde şu ana kadar ilerleme sağlanamaması, bu konudaki çalışmaların yetersizliğinin bir işareti olarak değerlendiriliyor. Yonca, fiğ, favetta ve burçak, yem bitkisi olarak nitelendiriliyor. KKTC’de en çok yetiştirilen yem bitkisi yonca. İkinci sırada fiğ yer alıyor. Favetta ve burçak üretimi ise son derece sınırlı.