Erdoğan, Hristodulides ve Mitçotakis Budapeşte’de gayri resmi görüştü…
Bundan önce ya hiç görüşmeyen ya da görüştüğünün bilinmesini istemeyen taraflar bu kez bol bol görüntü verdi.
Kıbrıs sorununun dört tarafından üçü aynı ortamda bulunurken Kıbrıslı Türklerin orada olamaması tabloyu eksik bıraktı.
ÇOK ÖNEMLİ KARELER
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Rum Lider Nikos Hristodulides’in, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Mitçotakis’in de bulunduğu bir ortamda gayri resmi de olsa bir araya gelmesi Kıbrıs sorunu açısından tarihsel öneme sahip sürpriz bir gelişme olarak nitelendirildi.
Türkiye, “Kıbrıs Cumhuriyeti”ni tanımadığı için bugüne kadar Rum yetkililerle resmi olarak görüşmüyor; gayri resmi ortamlarda gerçekleşen buluşmaların ise bilinmesini tercih etmiyordu. Rumlar ise özellikle Hristodulides başa geçtiğinden beri “Kıbrıs sorununda esas muhatabımız Türkiye, Kıbrıslı Türkler inisiyatif sahibi değil” politikasını çok daha güçlü biçimde savunuyor.
RUMLAR DUYURDU
Budapeşte’deki buluşmaya ilişkin ilk resmi açıklama Rum Hükümet Sözcü Yardımcısından geldi. Yiannis Antoniou, görüşmeyi sosyal medyadan duyurdu. Buluşmanın fotoğrafları ise Rum medyası tarafından art arda yayınlandı. Türkiye medyası görüşmeye çok fazla yer vermezken, genellikle Rum hükümet sözcüsünün açıklamasına atıf yapmakla yetindi. Kıbrıs Türk medyası ise gelişmeleri Rum medyasından takip etmek durumunda kaldı. Rum ve Yunan medyasında yer alan görüntülerde Erdoğan, Hristodulides ve Mitçotakis’in yanı sıra Arnavutluk Başbakanı Edi Raman ile Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın da yer aldığı görülüyor.
ESKİ BİR MESELE
Garantör durumundaki Türkiye ve Yunanistan’ın Kıbrıs’taki iki tarafın liderleriyle görüşmesi konusu eskiden beri Kıbrıs sorununun ihtilaflı başlıkları arasında yer alıyor. Yunanistan KKTC’yi, Türkiye ise “Kıbrıs Cumhuriyeti”ni tanımadığı için muhatap almıyor. Geçmişte KKTC Cumhurbaşkanının “Kıbrıslı Türk lider”, “Kıbrıs Cumhurbaşkanı”nın ise “Kıbrıslı Rum lider” sıfatıyla çapraz ziyaretler gerçekleştirmesi üzerinde bazı çalışmalar yürütülse de bu yönde bir gelişme kaydedilememişti. Yunanistan bugüne kadar herhangi bir KKTC Cumhurbaşkanı ile resmi ya da gayri resmi düzeyde baş başa görüşme gerçekleştirmiş değil.
SOĞUK DUŞ ETKİSİ
Öte yandan Rum basını Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’in, Macaristan’daki Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesi sırasında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama’nın da bulunduğu masada birlikte kahve içip sohbet etmesini “ilgi çekici ve alışılmadık” vurgusuyla aktardı.
Güney'de yayımlanan Politis “Tuna Boylarında Diplomasi Kahvesi… Erdoğan-Hristodulidis Budapeşte’deki Avrupa Toplantısı Çerçevesinde Konuştu” başlığıyla manşete çektiği haberinde Türkiye’nin “son dönemde Kıbrıs sorununda ortaya koyduğu tavrın soğuk duş etkisi yaptığını” öne sürdü.
Gazete Türkiye’nin bir yandan “artık üçlü görüşme ve genişletilmiş görüşme anlaşması gibi diyaloğa elverişli bazı hareketlere "müsaade ettiğini" öte yandan da bu hareketleri, sorunu farklı şekilde çözme çabalarına dahil ettiğini yazdı.
Gazete Kıbrıs sorununun çözüm şekliyle ilgili anlaşmazlıklar devam ederken önceki gün Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rum Yönetimi Başkanı Hristodulidis’in birlikte kahve içip sohbet etmesini “ilgi çekici gelişme” olarak niteledi.
Gazete Hristodulidis’i kaynak göstererek (Rum Sözcü Konstantinos Letimbiotis imzasıyla önceki gün “X” platformundan paylaşılan açıklama) önceki günkü sohbette Kıbrıs sorununa değinildiğini ama esas konulara girilmediğini yazdı. Haberde bu sohbetin, “Ankara’nın AB ile ilişkilerini yeniden canlandırmasının ve Türk-Yunan diyaloğunun yarattığı iyi ortamın delili olduğu görüşü de ortaya kondu.
Habere göre sohbette Erdoğan’a “sorunun uzlaşılmış çerçevede çözülmesi mesajı verdiğini kaydeden Hristodulidis, “Kıbrıs sorununun özüne girilmediğini ancak görüş alışverişinin özlü müzakerelerin başlaması hedefine yardımcı olduğuna” işaret etti.
Gazete önceki günkü kahve sohbetinin “Kıbrıs sorununun, çözüm çabalarına yönelik sürecin önemli bileşeni olan Türkiye- AB ilişkilerinin yeniden canlanmasının delili olduğunu” yazdı ve Erdoğan’ın Avrupa Siyasi Topluluğu zirvesinde yaptığı konuşmanın üst hiyerarşik sıralarında bulunan konuların da bunu yansıttığına işaret etti.
Hristodulidis’i kaynak göstererek, Erdoğan’ın konuşmasında Türkiye’nin AB ile daha çok iş birliğine ihtiyacı olduğu mesajı verdiğini yazan gazete, AB’yi en önemli jeopolitik enstrümanlardan biri olarak niteleyerek devam eden krizlerin çözümlenmesinde toplu eyleme gerek olduğundan söz ettiğini kaydetti. Haberde Türkiye’nin çözümün parçası olduğunu söyleyerek ülkesinin Avrupa Savunma Örgütü’ne (European Defence Agancy) girmesinden yana tavır koyduğu da kaydedildi.
Habere göre Hristodulidis "Erdoğan Kıbrıs sorununa değinmedi, Türkiye açısından bir dizi zorluğa atıf yaptı ve Türkiye’nin Avrupa örgütlerine, Avrupa Savunma Örgütü’ne daha yakın olmak istediğini söyledi.” dedi.
Hristodulidis bütün bunların, kendisinin ilettiği (Erdoğan’a) mesajlar olduğunu da savunarak söyle konuştu:
“Bütün bunlar Kıbrıs sorununun uzlaşılmış çerçeve zemininde çözülmesinden geçer. Diyalog ve görüşme bizi korkutmamalı, tam olarak bunu söyledim.” Hristodulidis Rum yönetiminin, “’somut ve özlü ilerleme paralelinde’ Türkiye-AB ilişkilerinin güçlenmesine yardımcı olmaya hazır olduğunu” söylediğine de haberde yer verildi.
Gazete Ankara ile Atina’nın, kendi aralarındaki pozitif ajanda zeminindeki diyaloğa bağlılıklarını ve Kıbrıs sorunundaki anlaşmazlıkları yeniden teyit ettiğini de yazdı. Habere göre Ankara ile Atina Kıbrıs sorununun Türk-Yunan ilişkilerinden etkilendiğini de teslim etti.
Ankara’nın Kıbrıs’ta iki ayrı devlet tezini tekrarladığını yazan gazete Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi sayfası kapanmıştır dediğine de yer verdi. Haberde Fidan'ın bu sözü, Yunan dengi Yorgos Yerapetridis ile dün Atina’da gerçekleşen görüşmesine saatler kala söylediğine dikkat çekti. Gazete şu anda bir müzakere süreci bulunmadığını belirten Fidan’ın, farklı çözüm şekilleri aracılığıyla bir çözümün elbette mümkün olduğuna işaret ettiğini de ekledi.
Atina’nın ise Türk-Yunan ilişkilerinin normalleşmesinin Kıbrıs sorunu için olumlu şartlar yarattığı görüşünde olduğunu yazan gazete Dışişleri Bakanı Yerapetridis’in Kıbrıs sorununa BM kararları çerçevesinde adil, sürdürülebilir ve işlevsel bir çözüm bulmak için diyaloğa katkı koymaya hazır olduklarını söylediğini yazdı.
Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis arasında New York’ta gerçekleşen gayriresmi yemeği “müzakerelerin yeniden başlamasının ilk adımı” olarak niteleyen Yerapetridis’in “Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi” tezini yinelediği de haberde kaydedildi.
