1960'lardan itibaren devlet içinde gizlice örgütlenerek, anayasal düzeni ortadan kaldırmayı, "paralel örgütlenme" adı altında başta siyaset, mülkiye, adliye, maliye, askeriye ve emniyet olmak üzere gizlice devletin tüm kılcal damarlarına sızmayı amaçlayan terör örgütünün elebaşı Fetullah Gülen, ABD'nin Pensilvanya eyaletinde yaşıyordu.
AA muhabirinin derlediğini bilgiye göre, 1941'de Erzurum Pasinler'de doğan Gülen, 1959'dan itibaren çeşitli illerde imam ve vaiz olarak görev yapmaya başladı.
Önceleri Yeni Asya Grubu içerisinde yer alan Gülen, 1960'larda İzmir Kestanepazarı Kur'an Kursu'nda görev yaptığı dönemde çevresinde bulunan arkadaşları ile dini istismar ederek, örgütünün çekirdek kadrosunu oluşturdu.
Faaliyetlerini, öğrenciler ve gençler üzerinde yoğunlaştıran Gülen'e bağlı olarak, 1966'da örgütün "ışık evi" adı verilen hücre evlerinin ilki İzmir Tepecik'te kuruldu.
Günümüzde terör örgütünün üst düzey sorumluları arasında yer alan Mustafa Özcan, Abdullah Aymaz, İsmail Büyükçelebi, Cevdet Türkyolu ve İlhan İşbilen, bu dönemde Gülen'in ilk talebeleri arasında, yani çekirdek kadroda yer aldı. Bu kadro için 1970'te doğrudan Gülen tarafından bir yemin metni bile hazırlandı.
1978'de örgütün propaganda araçlarından ilki olan "Sızıntı" dergisi kuruldu.
Gülen'in örgütünün en geniş faaliyet alanı yıllarca okullar ve yurtlar oldu. Örgütün ilk okulu da 1983'te İzmir'in Bozyaka semtinde öğrenci yurdundan dönüştürülen "Yamanlar Koleji"ydi.
Aynı dönem üniversite sınavlarına girecek öğrencileri de hedef alan örgüt "Fırat Eğitim Merkezi"ni (FEM) açtı.
Benzer eğitim kurumları farklı isimlerle ülke çapında yaygınlaştırıldı. Hücre evlerinde "altın nesil" yetiştirmek amacıyla faaliyet yürüten örgüt, hazırlık kurslarından örgüt evlerine yönlendirdiği genç nesilleri ele geçirmeyi hedefledi. Örgüt, ağına düşürdüğü gençleri, çoğunlukla askeri okullar ve üniversitelerin gözde bölümlerine yönlendirirken, mensuplarınca çalınan sınav sorularını da bu amaçla kullandı.
1990'lı yılların başından itibaren basın yayın alanına yoğunlaşmaya başlayan örgüt, Zaman gazetesinin de yer aldığı Feza Gazetecilik AŞ bünyesinde 1 Ocak 1994'te Cihan Haber Ajansını kurdu. Örgütün yurtlarında kalan, dershanelerine gidenlerin bir kısmı da gazeteci yapıldı ve örgütün propaganda araçları güçlendirildi.
Gülen, 1994'te Gazeteciler ve Yazarlar Vakfını kurdu. Vakfın onursal başkanlığını yürüten Gülen, bu sıfatını kullanarak, siyasi parti liderleri, azınlık ve dini liderlerle görüşme imkanı buldu.
Yurt dışına da açılmaya başlayan örgüt, 160 ülkede kurduğu okullarla başta Orta Asya Cumhuriyetleri olmak üzere dünya çapında zincir oluşturdu. Ülkelerin siyasetçilerinin çocuklarını okullarına kabul eden örgüt, böylece bazı ülkelerin iç işlerine de müdahil olma imkanı elde etti.
Gülen, kurduğu eğitim, medya ve sivil toplum kuruluşlarını örgütün gizli hedeflerine ulaşmak için bir araç olarak yıllarca kullandı.
- Türkiye'den kaçış süreci
"Gülen ve Işık evleri" hakkında emniyetin 1999'da hazırladığı raporda, Gülen için "örgüt lideri" ifadesi ilk kez kullanıldı ve elebaşılık ettiği örgütün taraftarlarının emniyet birimleri başta olmak üzere devletin birçok kademesine "sızdığı" belirtildi.
Ardından Ankara DGM Başsavcılığı, Gülen hakkında, "laik devlet yapısını değiştirerek yerine dini kurallara dayalı bir devlet kurmak amacıyla yasa dışı örgüt kurup, bu amaç doğrultusunda faaliyetlerde bulunduğu" suçlamasıyla 19 Mart 1999'da soruşturma açtı. Ancak yargı ve emniyetteki mensuplarının soruşturma hakkında bilgi sızdırması üzerine Gülen, 21 Mart 1999'da ABD'ye kaçtı.
Milli Güvenlik Kurulu'nun 30 Ekim 2014 tarihli bildirisinde, FETÖ ile ilgili olarak, "Milli güvenliğimizi tehdit eden ve kamu düzenini bozan iç ve dış legal görünüm altında illegal faaliyet yürüten paralel yapılanmalar ve illegal oluşumlar ile yürütülen mücadelenin kararlılıkla sürdürüleceği vurgulanmıştır" ifadeleri yer aldı.
- Örgütü 25 yıl ABD'den yönetti
ABD'nin Pensilvanya eyaletinde, 130 dönümlük arazide 8 villadan oluşan çiftlikte sıkı güvenlik ve gizlilik altında yaşamaya başlayan Gülen, örgüt üyelerine talimatlarını vermeyi buradan sürdürdü.
Başta Türk Silahlı Kuvvetleri, emniyet, yargı olmak üzere devletin "kılcal damarlarına" sızarak, ülkeyi ele geçirme amacını taşıyan Fetullah Gülen, Ergenekon ve Balyoz kumpas davaları, Futbolda şike kumpası davası, dönemin MİT Müsteşarı Hakan Fidan'ın yanı sıra teşkilatın üst düzey görevlilerinin ifadeye çağrılması, 17/25 Aralık soruşturmaları, MİT tırlarının durdurulması gibi kumpaslar ile son çare olarak başvurduğu 15 Temmuz darbe girişimini bizzat ABD'den yönetti.
- Darbe planı Pensilvanya'da hazırlandı
Elebaşı Fetullah Gülen, 19 Mart 2016'da, darbe girişiminden 5 ay önce haki cübbesiyle kamera karşısına geçerek, "Antrparantez umum adına konuşuyorum. Umum İslam toplumu adına, Kapadokya sakinleri, oradaki serkarlar adına konuşuyorum." ifadelerinin de yer aldığı konuşmasını yaptı. Bu konuşmasında TSK içine sızmış örgüt mensuplarına ihanet girişimi talimatını, kıyafet renkleri ve üst düzey örgüt yöneticilerinin anlayabileceği subliminal mesajlarla verdiği anlaşıldı.
TSK, emniyet ve yargı bürokrasisine sızmış örgüt mensuplarınca devlete karşı yapılan operasyonlar neticesinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Gülen'in terör örgütü elebaşı olduğuna dair iddianame hazırlandı ve 14 Temmuz 2016'da mahkemeye gönderildi.
TSK'daki örgüt mensuplarının Ağustos 2016'daki Yüksek Askeri Şura'da ayıklanacağı, ordudan ilişiğinin kesileceği ve hatta terör örgütü üyesi olarak işlem göreceğine ilişkin haberler, örgüt için çemberi iyice daralttı. Örgüt 15 Temmuz 2016 akşamı TSK'daki mensupları eliyle darbe girişiminde bulundu.
15 Temmuz günü, darbe girişimi devam ederken cumhuriyet başsavcılıklarınca soruşturmalar başlatılarak darbeciler hakkında gözaltı kararları verildi. Savcılar, darbe girişiminin FETÖ tarafından yapıldığına ilişkin yüzlerce delil tespit etti. Ancak bunların arasında Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın, Akıncı Üssü'nde alıkonulduğu sırada darbeci eski tuğgeneral Hakan Evrim'in, "Sizi kanaat önderimiz Fetullah Gülen ile görüştürelim" teklifinde bulunduğuna yönelik beyanı özellikle dikkati çekti.
İhanet girişiminin FETÖ tarafından gerçekleştirildiğinin somut delillerinden biri de örgütün sivil mahrem imamları Adil Öksüz, Kemal Batmaz, Harun Biniş, Hakan Çiçek ve Nurettin Oruç'un darbenin komuta merkezi Akıncı Üssü'nde yakalanması oldu.
Darbe girişimini FETÖ mensubu askerlerle yönettikleri anların güvenlik kameralarınca kaydedilmesi, sivil imamların örgüt mensubiyetlerine ilişkin şüpheye yer bırakmadı. Sivil imamların birbiriyle irtibatları, aynı tarihlerde ve kimi zaman da aynı uçakla örgüt elebaşı Gülen'in yaşadığı ABD'ye gitmeleri, örgüte ait kurumlarda çalışmaları gibi ortak noktaları, soruşturmalar derinleştikçe ortaya çıkarıldı.
Sivil imam Hakan Çiçek'in cep telefonuna ilişkin hazırlanan dijital analizi raporu, darbe planının Pensilvanya'da hazırlandığına dair bir başka delil olarak kayıtlara geçti.
Gülen'in elebaşılığını yaptığı FETÖ mensuplarının kendi aralarında ByLock adlı özel bir programla haberleştiği 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ortaya çıktı.
Soruşturmaların tamamlanmasının ardından darbe girişimini planlayan ve organize eden FETÖ elebaşının da bir numaralı sanık olduğu yüzlerce dava açıldı.
Türkiye'nin, hakkında 27 suçtan hazırladığı 7 ayrı iade talepnamesine karşın ABD makamları Gülen'in iadesi için somut adım atmadı.
Fetullah Gülen, 1999’dan beri saklandığı Pensilvanya’daki çiftliğinden ayrılarak yine aynı bölgede, orman içindeki bir eve nisan ayında götürülmüştü.
FETÖ elebaşı Gülen, yine aynı bölgede yer alan St. Luke's Hastanesi'nin Monroe kampüsünde öldü.