Bahar aylarının yaklaşmasıyla, çam ağaçlarının olduğu bölgelerde yoğun kümeler halinde üreyen çam kese böcekleri, çam ağaçlarındaki sürgünlerini yiyerek çoğalırken ormanlara da büyük bir zarar veriyor. Akdeniz havzasında görülen bu böcekler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de oldukça yaygın. Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Orman Dairesi, orman zararlılarından “çam kese böceği” ile mücadele için bilimsel iş birliği protokolü imzalayarak bu böceklerin ormanlar üzerinde yarattığı tahribatın önüne geçmeyi hedefliyor. 5 yıl sürecek bu protokol ile çam kese böcekleriyle gerçekleştirilecek mücadele sürecinde toplanan veriler uygulanan mücadele yöntemlerinin başarı oranlarını da ortaya çıkaracak.
Çam ağaçlarını kurutan çam kese böcekleri, insanlar için de risk oluşturuyor!
Şubat ayında çam ağaçları üzerindeki keselerinden çıkarak, tırtıl formunda kümeler halinde bir araya gelen böcekler, kelebeğe dönüşmeden önce bulundukları ağacı yoğun bir şekilde tahrip ediyor. Ağacın gelişiminde gerileme, dallarında kurumalar oluşturan çam kese böcekleri, ağaçların tamamen kurumasına da neden olabiliyor.
Çam ağaçlarında yarattıkları tahribatla ormanlara zarar veren çam kese böcekleri, insanlar için de risk oluşabiliyor. Böceklere temas edilmesi halinde yoğun kaşıntılara neden olan alerjik reaksiyonlar oluşabiliyor. Birbiri ardına uzun kuyruklar oluşturarak yolculuk yaptıkları için özellikle küçük çocukların ilgisini çekebilen çam kese böcekleri, alerjik yatkınlığı olan çocuklarda ciddi riskler yaratabiliyor.
Çam kese böcekleriyle bilimsel mücadele
Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Orman Dairesi arasında imzalanan “Çam Kese Böceği Entegre Mücadele Bilimsel İş Birliği Protokolü” ile KKTC orman alanlarında çam ağaçlarında büyük zararlara sebep olan çam kese böceklerinin populasyonlarının tespit edilmesi, entegre mücadele yöntem ve esaslarının geliştirilmesi, Orman Dairesi personeline yönelik eğitim programları geliştirilmesi ve Yakın Doğu Üniversitesi lisans ve yüksek lisans öğrencilerinin projenin bilimsel araştırma kısmında aktif olarak görev alması amaçlanıyor.
Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Özge Özden ve Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş’in imzalarıyla yürürlüğe giren protokolle çam kese böceği ile uzun süreli ve bilimsel bir mücadele hedefleniyor. Yakın Doğu Üniversitesi’nde imzalanan protokol töreninde Prof. Dr. Özge Özden ve Orman Mühendisi Salih Güneş açıklamalarda bulundu. İmza törenine, Orman Dairesi Koruma Şube Amiri Ercan Poyraz ve Yakın Doğu Üniversitesi Kamu İletişim Koordinatörü Menteş Gündüz de katıldı.
Prof. Dr. Özge Özden: “Çam kese böcekleri ile mücadelede, Orman Dairemiz ile birlikte kapsamlı ve gelişmiş bir sistem kurmayı hedefliyoruz.”
Sayıları artan çam kese böceklerinin özellikle bu yıl KKTC’de büyük zararlara neden olduğunu söyleyen Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi Kurucu Dekanı Prof. Dr. Özge Özden, “Çam kese böcekleri ile mücadelede, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Orman Dairesi ile birlikte kapsamlı ve gelişmiş bir sistem kurmayı hedefliyoruz. Bir yandan çam kese böceklerinin popülasyonunu sürekli gözlem altında tutarken diğer yandan bu zararlılarla mücadelede aktif iş birliği içerisinde olacağız” dedi.
“Mücadelenin uzun dönemde etkili olması için; tuzaklama, biyolojik mücadele, kuş yuvalarının artırılması, biyolojik insektisit uygulaması (ilaçlama) ve mekanik savaş dediğimiz ana mücadele yöntemlerinin entegre ve sistematik bir şekilde uygulanması gerekiyor” ifadelerini kullanan Prof. Dr. Özge Özden, “Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi olarak, uzun soluklu bir şekilde uygulanacak olan bu yöntemlerin hayata geçirilmesi konusunda Orman Dairesi Müdürlüğü ile birlikte çalışacağız. Aynı zamanda Orman Dairesi personellerine yönelik eğitim çalışmaları da yürüteceğiz” dedi.
5 yıl sürecek olan çalışmalar sonucunda elde edilen verilerin düzenli kayıtlarının da tutulacağını söyleyen Prof. Dr. Özden, “Çam kese böceklerine karşı yürüteceğimiz mücadele yöntemlerinin başarı oranlarını da belirleyerek, bu zararlılarla mücadelede geleceğe yönelik bilimsel bir yol haritası da oluşturmuş olacağız” dedi.
“Bakanlığımız ve Orman Dairesi Müdürlüğü’müzün aktif olarak uyguladığı bazı mücadele yöntemleri var. Biyolojik mücadele kapsamında kuş yuvalarının asılması, tuzak ya da adacık yöntemi dediğimiz bir yakalama yöntemi, çam kese böcekleri yiyen avcı böceklerin yetiştirilmesi gibi birçok gibi birçok yöntem denenmiştir” diyen Prof. Dr. Özge Özden, “İmzaladığımız bu protokol kapsamında, yerleştirilen kuş yuvalarını haritalandırarak eksiklikleri gidereceğiz. Ayrıca daha önce avcı böceklerinin yetiştirilmesi için Alev Kayası’nda açılan laboratuvarı da daha sağlıklı bir şekilde kontrol edebilmek için Lefkoşa bölgesine taşıma konusunda da mutabık kaldık” ifadelerini kullandı.
Yürüttükleri bilimsel çalışmaları, toplum yararına dönüştürmenin Yakın Doğu Üniversitesi’nin en önemli ilkelerinden biri olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Özden, “Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ve Orman Dairesi Müdürlüğü’müze bu önemli sorunda gösterdikleri iş birliği kararlılığı için teşekkür ediyorum” dedi.
Salih Güneş: “İmzaladığımız iş birliği protokolü ile mücadele yöntemlerini bilimsel destek alarak uygulama imkanına kavuşacağız.”
İmza töreninde konuşan Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş ise “Çam kese böceklerinin bu yıl vermiş oldukları zararlar diğer yıllara oranla daha fazla oldu. Yakın Doğu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ile imzaladığımız iş birliği protokolü ile mücadele yöntemlerini bilimsel destek alarak uygulama imkanına kavuşacağız” ifadesini kullandı.
Çam kese böcekleri nedeniyle zarar gören ağaçların hemen gözden çıkarılmaması gerektiği uyarısını da yapan Güneş, “Bu böcekler tarafından zarar verilen ağaçlar vejetasyon döneminin ardından yeniden sürgün verebilirler” ifadesini kullandı.
Çam kese böceklerinin sekiz yıla kadar toprak altında bekleyebildiğini de vurgulayan Orman Mühendisi Salih Güneş, “Sekiz yıl uzun bir süreç. Bu yüzden yürütülen mücadelenin uzun soluklu ve sağlıklı olması büyük önem taşıyor” dedi.
