Sağlıklı beslenmeyi renklendirmenin önemli yollarından biri rengarenk baharatları tabaklarımıza eklemekten geçiyor. Özellikle İran’da yaygın kullanılan bir baharat olan zerdeçal, Malezya, Hindistan, Çin ve Tayland’da köri baharatında, batıda ise hardal ve soslarda sıklıkla karşımıza çıkıyor. Bizim mutfağımızda da lezzet verici olarak et ve sebze yemeklerinde, salata soslarında, makarna ve pilavlarda kullanımının her geçen gün arttığına şahit oluyoruz. Eğer zerdeçalı tüketmek istiyor ve pratik bir yolunu arıyorsanız, yoğurdunuza ekleyebilir, çayını yapabilir veya köri baharatına yemeklerinizde daha fazla yer verebilirsiniz.
Günümüzde en yaygın kullanılan besin desteklerinden biri olan zerdeçal 2500 yıldır güçlü antioksidan ve antienflamatuar etkisi ile özellikle Asya ülkelerinde hastalıklardan korunmada ve tedavilerde kullanılıyor. Bu şifalı etkisi, içerisindeki biyoaktif bir bileşen olan kurkuminden geliyor. Zerdeçalin pek çok sağlık yararı, Ayurveda ve geleneksel Çin tıbbından sonra kanıta dayalı çalışmalarda da yer almaya başladı.
İşeri'nin zerdeçal ile ilgili sorulara yanıtları şöyle:
ZERDEÇAL NASIL TÜKETİLİR? EN YÜKSEK FAYDA NASIL SAĞLANIR?
- Zerdeçal karabiber ile birlikte tüketildiğinde, karabiberin içerisindeki piperin sayesinde emilimi %2000’e kadar artıyor.
- Zerdeçal yağda çözündüğü için, yağ içeren bir besinle/yemekle tüketmek etkinliğini arttırıyor.
ZERDEÇALIN YAN ETKİLERİ NELERDİR? ZARARI VAR MIDIR?
- Dikkat! Bu çalışmalarda unutulmaması gereken nokta, kullanılan dozların yemekle tüketilemeyecek kadar yüksek olması yani takviye gıdalar halinde alınması. Diğer taraftan bu takviyelerin alınmasının bazı durumlarda yan etkilere de sebep olabileceğini akılda tutmak gerekiyor.
- En sık görülen yan etkiler mide-bağırsak şikayetlerinde artış (ishal veya kabızlık- gaz- şişkinlik-reflü- bulantı-kusma) olarak karşımıza çıkıyor.
- Diğer yandan safra yollarında tıkanıklık/safra taşı /kolanjit veya karaciğer hastalığı varlığında şikayetleri arttırmamak/tetiklememek adına zerdeçal kullanımından kaçınmak gerekiyor.
- Zerdeçal kullanılan doza bağlı olarak bazı antidepresanlar, kalbiniz için kullandığınız ilaçlar, antibiyotikler, kemoterapi ilaçları, alerji ilaçları ile de etkileşime girebiliyor.
- Dolayısıyla faydadan çok zarar görmemek için bu takviyeleri kullanmaya başlamadan mutlaka doktorunuza danışmak gerekiyor.
ZERDEÇALIN FAYDALARI
İşeri Zerdaçal'ın faydalarını ise şöyle sıralıyor:
- Kalp hastalığı ve kanser gibi hasarları engellemede etkili olabiliyor
- Deri hastalıklarında olumlu etki sağlayabiliyor
- Konjonktivit, göz kuruluğu ve katarakt ameliyatları sonrasında şikayetleri azaltabiliyor
- Alzheimerda hücrelerin daha sağlıklı kalmasına yardımcı oluyor
- Depresyon ve anksiyete semptomlarını azaltabiliyor
- Çocuklarda immün sistemi güçlendiriyor
- Damar sertliğine karşı koruyucu etki gösteriyor
- Kan şekerinin düzenlenmesinde ve tokluk kan şekeri üzerinde etkili olabiliyor
- İnsülin sekresyonunu etkileyebiliyor
- Prediyabeti olanlarda diyabetten korunmaya katkı sağlayabiliyor
- Vücut ağırlığının azalmasına katkıda bulunarak beden kütle indeksini düşürüyor
ANTİ İNFLAMATUAR ETKİ
Yapılan çalışmalara göre, kurkumin, kronik inflamasyona bağlı ortaya çıkabilecek kalp hastalığı, kanser, metabolik sendrom gibi durumlara sebep olabilecek hasarları engellemede/gidermekte etkili olabiliyor.
DERİ HASTALIKLARI
Vitiligosu olan hastalarda yeniden pigmantasyona olumlu etki sağlayabiliyor, psoriasis ve dermatitlerde semptomları azaltabiliyor.
GÖZ SAĞLIĞI
Konjonktivit, göz kuruluğu ve katarakt ameliyatları sonrasında şikayetleri azaltıp göz konforunu arttırabiliyor.
ALZHEİMER
%70’e varan bir demans sebebi olarak karşımıza çıkan Alzheimer’da BDNF olarak adlandırılan proteini arttırarak, hücrelerin daha sağlıklı kalmasına katkıda bulunabiliyor, hafıza ve öğrenmeyi olumlu etkileyebiliyor.
DEPRESYON
Yine artan BDNF proteinine bağlı olarak antidepresan etki gösterebiliyor, depresyon ve anksiyete semptomlarını azaltabiliyor.
SOLUNUM SİSTEMİ ENFEKSİYONLARI
Özellikle çocuklarda immün sistemi güçlendirerek tekrarlayan solunum sistemi infeksiyonlarına karşı direnci arttırabiliyor.
KARDİOVASKÜLER KORUMA
Gerek total kolesterol, LDL kolesterol, trigliserit gibi kan yağlarını olumlu etkileyerek gerek damar sertliğine karşı koruyucu etki göstererek kardiyovasküler koruma sağlayabiliyor.
DİYABET
Kan şekerinin düzenlenmesinde ve tokluk kan şekeri üzerinde etkili olabiliyor, insülin sekresyonunu etkileyebiliyor.
Prediyabeti olanlarda, beta hücre fonksiyonlarını iyileştirerek diyabetten korunmaya katkı sağlayabiliyor.
OBEZİTE
Vücut ağırlığının azalmasına katkıda bulunarak beden kütle indeksini düşürüyor ve böylelikle obeziteye bağlı gelişebilecek pek çok hastalığı karşı da koruyucu etki gösterebiliyor.
ZERDEÇAL ZAYIFLATIR MI?
Zerdeçal çayı kilo vermeye yardımcı olmaktadır. Bir cezvenin içerisine bir çay kaşığı zerdeçal ve 4 su bardağı su katın. Yaklaşık 10-15 dakika kadar kaynamaya bırakın. Kaynadıktan sonra 1 dakika demlenmesini bekleyin ve bal veya limon ile tatlandırın Günde 1 veya 2 bardaktan fazla tüketilmesinin önerilmediğini de ekleyelim.
NOT: Zerdeçalın etkileri pek çok diğer bitkisel takviye gibi biraz karışık olabilir, kontrolsüz kullanımı size zarar verebilir fakat diğer taraftan, yeterli ve dengeli beslenmeye, doğru tedaviye eşlik ettiğinde sağlığınıza katkı sağlayabilir.
Unutmayın:
Besin desteklerinden gelen faydalar ilaçlarınızın yerini tutmaz ve bunları kullanırken ilaçlarınızı ihmal etmek sağlığınıza zarar verir. Kullandığınız ilaçlar varsa gıda takviyelerine başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışın...