Rum yönetiminin Baf’taki “Andreas Papandreu Hava üssü” ile Mari’deki “Evangelos Florakis Deniz Üssü”nü yükselteceği, ABD’nin, bu çerçevede hava üssüne talip olduğu bildirildi.
Güney'de yayımlanan Fileleftheros haberi manşetten “Oval Ofiste Her Şey Konuşuldu… Biden’ın Anahtar-Tutumu ve Lefkoşa’nın Talepleri… Kıbrıs Hava ve Deniz Üslerini Yükseltiyor, Amerikalılar ‘Andreas Papandreu’ ile İlgileniyor” başlığıyla aktardı.
Gazete ABD Başkanı Biden’ın, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’le Beyaz Saray’da gerçekleşen görüşmesinin sonunda ABD’nin Güney Kıbrıs’a yaklaşım çerçevesini ortaya koyarken “Kıbrıs rol oynayabilmek için bağımsız ve bölgede istikrarlı kalmalı.” dediğini yazdı.
Rum tarafının Biden’ın bu açıklamasının Türkiye ve Türkiye’nin anlaşma olsun ya da olmasın, Ada’yı kontrol etme çabasıyla ilgili olduğuna ve Washington’un Kıbrıs sorununda bir anlaşmanın içeriğine yaklaşımını da yansıttığına inandığını belirtti.
Gazete Biden’ın Hristodulidis’i davet etme sebebinin Güney Kıbrıs’ın Doğu Akdeniz’de oynadığı rolle ilgili olduğunu ve ABD’nin bu rolü çok önemli bulduğunu belirterek, Oval Ofis’teki görüşmeye Biden dışında ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jacob Jeremiah Sullivan ve Beyaz Saray ve Dışişleri Bakanlığı’nın diğer önde gelenlerinin bulunduğuna dikkat çekti.
Oval Ofis’teki görüşmede savunma iş birliğiyle bağlantılı konuların da ele alındığına dikkat çeken gazeteye göre Hristodulidis, Baf’taki “Andreas Papandreu” hava üssünü yükseltme planından bahsetti. Amerikan tarafı bu plana katılmaya, müdahil olma noktasında ilgilendi.
Gazete uzmanların, hava üssünün yükseltilmesinin, geçirilmekte olan bu dönemin gereklerini yerine getirebilmek için zaruri gördüğünü yazdı. Rum yönetiminin Mari’deki “Evangelos Florakis” deniz üssünü de yükseltmekte olduğunu ve bu noktada AB ile iletişim içerisinde olduğunu belirten gazete, Rum tarafının, hiçbir şekilde askeri saldırı üssü olmayacağını, sorunun tarafı da hedef de olmak istemediğini açıkça ortaya koyduğunu belirtti.
Habere göre ABD askeri iş birliği alanında, Rum öğrencilerin Amerikan askeri akademilerinde eğitim görmesinin ötesinde, Rum yönetimi isterse, RMMO’nun komuta düzeyinde modernizasyonuna yardımcı olmayı da teklif etti. Rum yönetimi, Amerikan silah ambargosunun her seferinde bir yıllığına kaldırılmasındaki kısıtlama süresinin en az beş yıla uzatılmasını talep etti ve ABD’den silah sistemi satın alma ilgisini ortaya koydu.
Güney'de yayımlanan haftalık Kathimerini gazetesi, “ABD Milli Muhafız Ordusu’na Kapı Açıyor… Lefkoşa Silah Ambargosunun Kaldırılması Süresinin Uzatılmasını Masaya Koydu… Amerikalılar Andreas Papandreu’yu ve Mari’yi İstiyor” başlıklı haberinde kamuoyuna kısıtlı yansımış olmasına rağmen Biden-Hristodulidis görüşmesinde askeri iş birliği üzerinde ağırlıkla durulduğuna dikkat çekti.
Gazeteye göre Amerikan tarafı, Hristodulidis’in gündeme getirdiği silah ambargosunun kaldırılmasındaki kısıtlama süresinin uzatılması talebine olumlu yaklaştı ve masaya, Baf’taki “Andreas Papandreu” hava üssü ile Mari’deki “Evangelos Florakis” deniz üssünü koydu. Askeri iş birliğinin, RMMO altyapılarının kullanımını da içerecek şekilde genişletilmesine talip oldu.
Gazete bunun iki tarafın ilişkilerinde önemli bir gelişme olduğunu ve silah ambargosunun tamamen kaldırılmasını gündeme getirebileceğini çünkü ABD’nin, Amerikan Silahlı Kuvvetleri’nin mevcut kaynaklarından Güney Kıbrıs’a uçar imkan (uçak, helikopter vb) vermek niyetinde olduğuna işaret etti. ABD’nin bu niyetinin, hayata geçirilirse, Amerikan Kongresi’nin önünde bulunan ilgili yasa ile birlikte, “şu anda sadece öldürücü olmayan silahlara erişimi olan” RMMO’ya, ABD silah sanayiini açacağını ekledi.
ABD medyasına yansıyan ve yalanlanmayan bilgilere dayandırılan habere göre Biden, Güney Kıbrıs ile askeri iş birliğinin ve Rum yönetiminin zaman zaman sağladığı kolaylıkların genişletilmesini de istedi. Bu çerçevede Amerikalılar RMMO’nun hava ve deniz üsleri gibi altyapılarını kullanmak istiyor.
Gazete, ABD’nin Baf’taki hava üssünü “kriz zamanlarında ve özellikle Orta Doğu bölgesindeki vatandaşlarının tahliyesi için kullandığını, Nikos Anastasiadis döneminde de ABD’den askeri personelin Baf’a giderek hava üssünü denetlediğini" hatırlattı.
ABD’nin Güney Kıbrıs’a, Amerikan Silahlı Kuvvetleri’nin mevcut kaynaklarından verebileceği uçar imkanların, arama kurtarma ve yangın söndürme helikopterleri olduğunu ancak bunların, silah ambargosunun kaldırılmasındaki kısıt süresine takıldığı belirtildi. Bu noktada, ABD’nin 2015’te de deniz gözetimi maksadıyla iki açık deniz karakol gemisi verme niyetinden söz ettiği ancak yine silah ambargosu nedeniyle gemileri vermediği hatırlatıldı.
Hristodulidis’in ABD’ye gidişi öncesinde Amerika Savunma Bakanlığı müsteşarlığından, Rum gençlere iki Amerikan askeri okulunda eğitim olanağı tanıdığı açıklaması geldiği hatırlatılan haberde, bunun uygulanabilmesi için halen RMMO mensuplarının Rum ya da Yunan hazırlık okulu mezunu olmalarını şart koşan yasada değişiklik yapılması gerektiği kaydedildi.
Hristodulidis ile Biden arasında görüşülen savunma iş birliği başlığında, silahlanma ve diğer askeri konularla ilgili yol haritası da yer aldı. Aralarında var olan, CYCLOOPS programı aracılıyla terör konularındaki iş birliğine ve Larnaka’da kurulan CYCLOPS Eğitim Merkezi’ne atıf yapıldı. ABD eğitim merkezine teknik malzeme ve teknik bilgi sağlıyor, tehlikeli maddelerin (sınır denetimi, sınır güvenliği, liman güvenliği, hava ve kara gümrük denetimi, kimyasal, biyolojik, radyoaktif ve nükleer) yönetimi ve siber güvenlik konularında başka ülke yetkililerini eğitecek Rumlara eğitim veriyor.
Politis ise “Kıbrıs-ABD: Savunma Meseleleri Pratikte” başlıklı haberinde Hristodulidis’in Biden le görüşmesine ABD Savunma Bakanlığı ve istihbarat teşkilatından yetkililerin de katılmış olmasının, savunma ve gündemin en üst sıralarında savunma ve güvenlik konularının bunun teoride değil pratikte olduğunu teyit ettiğini yazdı.
Habere göre uygulama zemini var görünen ana başlıkları ise şöyle sıraladı:
“*Baf’taki Andreas Papandreu Hava Üssü’nün Amerikan uçar imkanları tarafından kullanılması. Görüşülen talep taslağı, Orta Doğu’daki durumun ağırlaşması ve ABD’nin varlığını güçlendirme niyeti nedeniyle Amerikan Hava Kuvvetleri’nden güçlerin Baf’ta daimi varlığı (konuşlandırılması) ile ilgilidir. Yaklaşık bir ay önce, 5 Ekim’de Başkan Hristodulidis Amerikalı senatörlere, ikili ilişkilerin geliştirilmesi ve bölge ziyareti çerçevesinde Baf’taki hava üssünü gezdirdi.
*Mari’deki deniz üssünün ya da bir limanın geliştirilmesine talip olundu. Geliştirilmesi ile, savaş gemilerine ev sahipliği ve ikmal yapabilecek bir deniz üssü kurulması kast ediliyor. Bu konu ile Fransa da hararetle ilgileniyor.
Kıbrıs tarafı, ABD’nin savunma anlaşması yaptığı ülkelerdeki ikinci el askeri malzeme temin etme niyetini ortaya koydu. İlaveten, Milli Muhafız Ordusu’nun Amerikan silah sanayiinden silah sistemleri edinmesinde, özellikle ekonomik açıdan zemin olup olmadığı tartışıldı.”
