Mustafa Kemal Atatürkün Samsuna ayak bastığı tarih olan
Mustafa Kemal Atatürkün Samsuna ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs 1919 , Türkiye Cumhuriyetinin tarihinde önemli dönüm noktalarından biridir.
Mondoros Mütarekesinin imzalanmasından sonra 13 Kasım 1918de İstanbula gelen Mustafa Kemal Paşa , 6 ay kaldığı bu ilde vatanın kurtuluşu için çeşitli görüşmelerde bulundu. Padişahla görüşerek bu konudaki düşüncelerini ona aktardı. Güçlü bir hükümet kurulabilmesi için çaba sarf etti. Basın yolu ile geniş kitlelere ulaşarak halkı aydınlatmaya çalıştı.Kurtuluş Mücadelesine Anadoludan başlanması gerektiğinin altını çizdi….
Türk milleti I. Dünya Savaşı sonrasında kötüye giden koşullar içinde kurtuluş çareleri arar ve düşünürken Mustafa Kemalin 16-19 Mayıs 1919 İstanbuldan başlayan yolculuğu Türk milletinin kurtuluşuna giden yolun başlangıcı olmuştur.
O dönemde Samsun İşgal Kuvvetleri için çok önemli noktalardan biriydi. Samsun, stratejik bakımdan büyük bir öneme sahipti. Samsun , Karadenizden Orta Anadoluya açılan güvenilir bir kapıydı.
Bu çerçevede İngilizler 9 Mart 1919da Samsuna askeri bir birlik çıkartmışlardı. Buna tepki olarak Türk Makineli Tüfek Birliğinden Hamdi adındaki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkması dikkatleri bu bölgeye çekti. Kaynak: Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, s.206, İstanbul, 1981
İngiliz Yüksek Komiserliğinin de Türk halkının silahlandığı konusundaki şikayetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu Kumandan Mustafa Kemal Atatürktü ve Atatürk uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduğu umutsuz duruma üzülüyor ve bir şeyler yapmak için Anadaluya geçmek istiyordu. Bu Onun için bulunmaz bir fırsattır. İstanbul-Samsun yolculuğu öncesinde Atatürk ile Vahdettin arasında geçen konuşmayı “Atatürk şöyle anlatır. Kaynak: Falih Rıfkı Atay ve Mahmut Soydan, Atatürkün Anıları, s.153,İstanbul, 1982
-“Paşa Paşa!... Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin!...Bunların hepsi artık bir kitaba girmiştir. Bunları unutun,dedi. Asıl şimdi yapacağınız hizmet hepsinden daha önemli olabilir….Paşa,Paşa …Devleti kurtarabilirsin!...
-Bu sözlerden hayrete düştüm.Acaba Vahdettin benimle içtenlikle mi konuşuyor?... O Vahdettin ki …bütün yaptıklarından pişman mı olmuştur? Aldatıldığını mı anlamıştı? Fakat, böyle bir yorum ile başka konulara girişmeyi ürkütücü saydım, kendine karşılık verdim:
-Kişiliğe güveninize ve bana bunca yüz verişinize teşekkür ederim. Elimden gelen hizmeti esirgemeyeceğime lütfen güveniniz…..
Atatürk bu konuşmada planlarının sezilmiş olabileceği duygusuna kapılmış ama , Onu bekleyen ve ona güvenen bir “Türk milleti” vardı.
Atatürkün beraberindeki kişilerle birlikte 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma Vapuru” adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılır. Bu yolculuk Türk milleti için bir dönüm noktası ve kuruluşun başlangıcı oldu. Bu yolculukta Atatürke gemi kaptanı dışında 18 kişi eşlik ediyordu.
Mustafa Kemal Atatürkün İstanbuldan başlayan ve Samsunda sona eren yolculuğu esnasında görevli bir asker olmasının gereğince giyimi de buna uygundu ancak Samsuna ayak bastığı günden birkaç gün sonra o artık asker değil , sivil olarak hareket etmiştir.
Atatürkün samsuna çıkışında gördüğü manzara oldukça kötü idi. Şehirde İngiliz işgal kuvvetleri vardı. Rum Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini korumaktan acizdi…
Mustafa Kemal Atatürkün , Ulusal Mücadeleyi başlatmak üzere Samsunda Anadolu topraklarına ayak bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemine “Nutukunda işaret etmesi bundandır.
Mustafa Kemal Atatürkün, Gençler! Benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler! Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnunum ve mesudum” derken Türk gençliğine olan güveninden söz etmektedir.
Mustafa Kemal Atatürk, Milli Mücadeleyi başlatmak üzere Samsunda Anadolu topraklarına bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi nedeniyle 19 Mayısı Türk gençliğine armağan etti.
Atatürkün şu sözleri Türk Milleti için rehber olmalıdır. “Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek demek değildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız , bu kafidir” demiştir. Kaynak: Hazırlayan: Utkan Kocatürk, Atatürkün Fikir ve Düşünceleri, s.342, 3.Basım , Ankara ,1984
Atatürkü anlamak, yaşadıklarını ve fikirlerini bilmekle mümkündür. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında yaşanan zorlukları her zaman göz önünde tutarak 19 Mayısları Atatürkün emanetine daima sahip çıkarak kutlamalıyız…
