COVID-19 gündeme geldiğinden beridir yaklaşık olarak 25 milyon kişiye bulaştı ve bunlardan yaklaşık 850 bin kişi hayatını yitirdi. Bu hastalıkla birlikte sosyal medyada da ciddi bir bilgi kirliliği ve efsaneler oluştu.
 
COVID-19 hakkında Dünya Sağlık Örgütünün toparladığı ve efsane haline gelmiş yanlışlara bir cevap niteliği taşıyan bilgilerin ikinci bölümüne bu yazımda devam ediyorum. Bazı cevaplarda kendi tecrübelerimi ve bilgilerimi de eklediğimi tekrar hatırlatmak isterim.
 
EFSANE: COVID-19 karasineklerle bulaşır.
GERÇEK: Bugüne kadar, COVID-19 virüsünün karasinekler yoluyla bulaştığını gösteren hiçbir kanıt veya bilgi yoktur. COVID-19'a neden olan virüs, öncelikle enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda oluşan damlacıklar yoluyla yayılır. Kirlenmiş bir yüzeye dokunarak ve ardından ellerinizi yıkamadan önce gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza dokunarak da enfekte olabilirsiniz. Kendinizi korumak için diğerlerinden en az 1 metre uzakta durun ve sık dokunulan yüzeyleri dezenfekte edin. Ellerinizi iyice ve sık sık temizleyin ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmaktan kaçının.
 
EFSANE: Vücudunuza çamaşır suyu sürmek ve/veya içmek virüsleri öldürür.
GERÇEK: Hiçbir koşulda vücudunuza sprey veya çamaşır suyu veya başka herhangi bir dezenfektan sokmayın. Bu maddeler yutulduğunda zehirli olabilir ve cildinizde ve gözlerde tahrişe ve hasara neden olabilir.
 
Çamaşır suyu ve dezenfektan sadece yüzeyleri dezenfekte etmek için dikkatli kullanılmalıdır. Klor (çamaşır suyu) ve diğer dezenfektanları çocukların ulaşamayacağı bir yerde saklamayı unutmayın. Ayrıca yemek borunuz ve mideniz bu tür maddelerle temas ettiklerinde ciddi şekilde yanabilir ve ölüme varan sonuçlar doğurabilir.
 
EFSANE: Metanol ve/veya Etanol (alkol) içmek COVID-19 Virüsünü öldürür.
GERÇEK: Metanol, etanol ve ağartıcılar zehirdirler. Bunları içmek sakatlığa ve ölüme neden olabilir. Metanol, etanol ve çamaşır suyu bazen yüzeylerdeki virüsü öldürmek için temizlik ürünlerinde kullanılır - ancak bunları asla içmemelisiniz. Vücudunuzdaki virüsü öldürmezler ve iç organlarınıza zarar verirler.
 
Kendinizi COVID-19'a karşı korumak için, özellikle düzenli olarak dokunduğunuz nesneleri ve yüzeyleri dezenfekte edin. Bunun için seyreltilmiş çamaşır suyu veya alkol kullanabilirsiniz. Ellerinizi sık sık ve iyice temizlediğinizden ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmadığınızdan emin olun.
 
EFSANE: 5G Mobil Network yapısı virüsün yayılmasında aracıdır.
GERÇEK: Virüsler radyo dalgalarında / mobil ağlarda seyahat edemez. COVID-19, 5G mobil ağları olmayan birçok ülkede de yayılıyor.
 
COVID-19, enfekte bir kişi öksürdüğünde, hapşırdığında veya konuştuğunda solunum damlacıkları yoluyla yayılır. Kişiler ayrıca kontamine bir yüzeye ve ardından gözlerine, ağızlarına veya burunlarına dokunarak da enfekte olabilir.
 
EFSANE: Uzun süre güneşlenir ya da kendinizi 250C ısının üzeindeki ısılarda tutarsanız COVID-19 virüsleri ölür.
GERÇEK: Hava ne kadar güneşli veya sıcak olursa olsun, COVID-19'a yakalanabilirsiniz. Sıcak havaya sahip ülkeler de önemli oranda COVID-19 vakaları bildirdi ve bildirmeye devam ediyor.
Kendinizi korumak için ellerinizi sık sık ve iyice temizlediğinizden emin olun ve gözlerinize, ağzınıza ve burnunuza dokunmaktan kaçının.
 
EFSANE: Bir kez COVID-19’a yakalanırsanız ömür boyu bunu taşırsınız.
GERÇEK: COVID-19'a yakalanan kişilerin çoğu virüsü vücutlarından atabilir ve ortadan kaldırabilirer. Hastalığa yakalanırsanız, semptomlarınızı tedavi ettiğinizden daha doğrusu ettirdiğinizden emin olun. Öksürük, ateş ve nefes almada güçlük çekiyorsanız, erken tıbbi yardım alın - ancak önce sağlık tesisinizi telefonla arayın. Destekleyici bakım sayesinde çoğu hasta iyileşir. Ancak unutulmamalıdır ki bu hastalığa bir kez yakalanırsanız bir daha tekrarlamaz diye bir durum söz konusu değildir. Tedbiri asla elden bırakmamak gerekmektedir.
 
EFSANE: Nefesinizi 10 saniyeden daha fazla tutabiliyorsanız COVID-19 değilsiniz.
GERÇEK: COVID-19'un en yaygın semptomları kuru öksürük, yorgunluk ve ateştir. Bazı insanlarda hastalığın daha şiddetli bir aşaması olan zatürre de gelişebilir. COVID-19 olup olmadığınızı doğrulamanın en iyi yolu laboratuvar testidir. Bu nefes egzersizi ile COVID-19’u doğrulayamazsınız, hatta bunu yapmak belli şartlarda tehlikeli dahi olabilir. Böyle bir uygulamayı asla yapmayın.
 
EFSANE: Soğuk hava COVID-19 virüsünü öldürür.
GERÇEK: Soğuk havanın yeni koronavirüsü veya diğer hastalıkları öldürebileceğine inanmak için hiçbir neden yoktur. Normal insan vücut sıcaklığı, dış sıcaklık veya hava koşullarından bağımsız olarak yaklaşık 36.5 ° C ila 37 ° C arasında kalır. Kendinizi yeni koronavirüse karşı korumanın en etkili yolu, ellerinizi sık sık alkol bazlı el losyonu ile veya sabun ve suyla yıkamaktır.
 
EFSANE: COVID-19 Sivrisisneklerle yayılmaktadır.
GERÇEK: Bugüne kadar, yeni koronavirüsün sivrisinekler tarafından bulaşabileceğine dair hiçbir bilgi veya kanıt yoktu. Yeni koronavirüs, birincil olarak enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında oluşan tükürük damlacıkları yoluyla veya burundan akıntı damlacıkları yoluyla yayılan bir solunum virüsüdür. Kendinizi korumak için ellerinizi sık sık alkol bazlı bir el losyonu ile veya sabun ve suyla yıkayın. Ayrıca öksüren ve hapşıran kişilerle yakın temastan kaçının ve aranıza en az 1 metre mesafe koyun.
 
EFSANE: El kurutma ve saç kurutma makineleri COVID-19 virüsünü öldürür.
GERÇEK: El kurutma makineleri, COVID-19 virüsünü öldürmede etkili değildir. Benzer şekilde saç kurutma makineleri de virüsü öldürmezler.
Kendinizi korumak için ellerinizi alkol bazlı bir el losyonu ile sık sık veya sabun ve suyla yıkayın. Ellerinizi temizledikten sonra kağıt havlu kullanarak iyice kurutmalısınız.
 
EFSANE: Pnömoni (Zattürre) aşıları COVID-19’a karşı da etkilidir.
GERÇEK: Pnömokok aşısı (Zatürre) ve Haemophilus influenza tip B (Grip) aşısı gibi pnömoniye karşı aşılar, yeni koronavirüse karşı koruma sağlamaz.
Virüs o kadar yeni ve farklı ki kendi aşısına ihtiyacı var. Araştırmacılar COVID-19'a karşı bir aşı geliştirmeye çalışıyorlar ve DSÖ bu çabaları destekliyor.
Bu aşılar COVID-19'a karşı etkili olmasa da, sağlığınızı korumak için solunum yolu hastalıklarına karşı aşılama şiddetle tavsiye edilir. Özellikle 60 yaş üzeri kişilerin bu konuyu ciddiye almaları önemlidir.
 
Değerli okurlar köşemin sınırı nedeniyle bugünlük burada nokta koyuyorum. Haftaya 3. bölüm ile COVID-19; Efsaneler ve Gerçekler başlıklı konuyu tamamlamış olacağız.
 
Panikle daha kötü oluruz, bilgiyle ve uygulamayla güçleniriz.
 
Sağlıkla kalın.