Değerli okurlar,
Konu çocuk olunca aileler kendileri için duymadıkları endişeyi kıyamadıkları çocukları için fazlasıyla duyuyorlar. Çocukluk ve erken yetişkinlik dönemlerinde üst solunum yolu infeksiyonlarından tutun da kalbin kompleks yapısal bozukluklarına kadar giden geniş bir yelpazede çok değişik hastalıklar mevcut. Göğüs ağrısı da bu yaş grubunda yer alan bireylerde sık karşılaşılan ve aileleri fazlasıyla endişelendiren bir tablo. Bilhassa ağrının yerleşim yeri özellikle akla ilk olarak kalbi getirdiğinden başvuru sırasında ebeveynlerin endişelerini haklı kılıyor. Buradan sonda söyleyeceğimizi en baştan söyleyelim. Çocukluk ve erken yetişkinlik dönemindeki bireylerde bazı özel durumlar dışında göğüs ağrısı yetişkin bireylerde olduğu gibi kalp kaynaklı değildir.
Bu güzel haberden sonra biraz çocuklardaki göğüs ağrılarını irdeleyelim. Çocuklarda ve gençlerde göğüs ağrısının en yaygın nedeni göğüs duvarı ağrısıdır. "Göğüs duvarı", kaburgalar ve sternum (iman tahtası kemiği) dahil olmak üzere akciğerleri çevreleyen ve koruyan yapılar için kullanılan bir terimdir. Göğüs duvarı ağrısına neyin neden olduğunu her zaman bilemeyiz, ancak tipik olarak nefes alırken daha kötü olan kısa ve keskin bir ağrı şeklindedir. Göğüs ve sırttaki kaburgalar, sternum veya diğer kemiklerin yaralanması da göğüs duvarı ağrısına neden olabilir. Ayrıca göğüs bölgesinde ağrılı, iltihaplı veya gergin olabilen çeşitli kaslar ve eklemler vardır. Nedenler, spor veya düşme olabileceği gibi bir enfeksiyon veya yaralanmayı içerebilir. Bir üst veya alt solunum yolu infeksiyonu neticesinde çocuğun çok fazla ve şiddetli öksürüğünün olması da göğüste ağrıya neden olabilir.
Stres ve anksiyeteye bağlı, mekanizması tam anlaşılamamış bile olsa göğüs ağrıları bu yaş grubunda görülebilmektedir. Bu tür bir ağrı strese bağlı bir baş ağrısından farklı değildir. Stres arttıkça giderek kötüleşen künt bir ağrıdır. Özellikle bir yakınını kaybeden, yaklaşan sınavlarla dertlenen veya çok sevdiği bir arkadaşıyla bozuşan çocuklarda görülebilir. Burada en önemli unsur ağrının mı stres yaptığı yoksa stresin mi ağrıyı artırdığı ayırımını doğru yapmaktır.
Çocuklarda göğüste ağrı yapan önemli nedenlerden bir tanesi de bir önceki yazımda anlattığım mideden yemek borusuna olan reflülerdir (GÖRH). Bazen sternum kemiğinin altında bir yanma hissi gibi de kendini belli edebilen bir tablodur. Özellikle yemek yedikten sonra belirginleşmesi bu tabloyu ayırt etmede kıymetli bir unsurdur.
Kostokondrit denilen ve göğüs kafesinin önünde sternum kemiği ile kaburgaların birleşim noktasındaki eklemi yapan kıkırdak dokunun iltihabını (yangısını) ifade tablo da önemli göğüs ağrısı nedenlerinden bir tanesidir. Bu ağrı dokunmaya karşı çok hassas olup tek taraflı veya çift taraflı gelişebilmektedir. Kostokondritli çocuklarda bazen ağrı o kadar güçlü olabilir ki nefes alıp vermek bile bir işkence haline gelebilir.
Perikarditler (kalp zarı yangısı veya iltihabı) çok keskin ve şiddetli ağrıyla kalp krizini taklit edebilen önemli göğüs ağrısı sebebidirler. Bu tabloda hastalar tipik olarak öne eğilerek otururlar ve böylece göğüsteki ağrıyı azaltmaya çalışırlar. Sıklıkla öncesinde geçirilmiş bir üst solunum yolu infeksiyonu hikayesinin olması tanıda oldukça yardımcıdır.
Son (ancak sonuncu değil) olarak özellikle astım atakları arasında ya da pnömoni (zatürre) ve/veya plörit (akciğer zarı iltihabı) geçiren çocuklarda da göğüs ağrısının olabileceği akılda tutulmalı ancak bu çocuklarda altta yatan hastalığın teşhisi ile göğüs ağrısının nedeninin kolayca ortaya çıkarılabileceği bilinmelidir. Özellikle pnömoni ve/veya plöritin mikrobik nedenle olan varlığında ağrı kesicilerden çok antibiyotiklerin ön planda olması gerekeceği önemli bir detaydır.
Kalpten kaynaklanmayan tanımladığım tüm bu klinik tabloların bir kısmı kendi kendine geçmekte veya tedavilerinde genellikle steroid yapıda olmayan yangı önleyici ilaçların (ibuprofen gibi) yeterli olacağı bilinmektedir. Stres ve anksiyete varlığında psikolojik yardım, reflü varlığında reflüye yönelik tedaviler göğüs ağrılarının ortadan kaldırılmasında önemli detaylardır.
Esas sıkıntılar gerçekten organlara özellikle de kalbe bağlı problemlere dayanan hastalıkların varlığını ayırt etmede ortaya çıkmaktadır. Başta da söylediğim gibi bilhassa ileri erişkin yaşlarda görülen damar sertliğine bağlı iskemik kalp hastalığı çocukluk çağında pek görülmemektedir ancak şu bulguların varlığında dikkatli olunmalı ve zaman yitirmeden tıbbi yardıma başvurulmalıdır:
Fiziksel efor, egzersiz veya aktivite sırasında göğüs ağrısı
Göğüs ağrısı ve geçmeyen basınç
Günler veya haftalar boyunca egzersiz yapma yeteneğinde beklenmedik bir düşüşten sonra göğüs ağrısı
Bayılma veya neredeyse bayılmayı takip eden göğüs ağrısı
Kalp kusurları (doğuştan kalp hastalığı) ile doğan çocuklarda göğüs ağrısı
Kawasaki hastalığı olan çocuklarda göğüs ağrısı
Genetik olarak yüksek kolesterol varlığı olan çocuklarda göğüs ağrısı
Açıklanamayan nedenlerle ölen bir aile üyesi olan çocuklarda göğüs ağrısı
Ailesinde kardiyomiyopatisi olan çocuklarda göğüs ağrısı
Özetle çocuklardaki göğüs ağrılarının ne kadar çok nedeni olabileceği bu yazı neticesinde anlaşılacaktır. Ancak yine çocuklarda göğüs ağrısından erişkinlerdeki kadar endişe edilmemesi gerektiği de anlaşılacaktır. Belirli risk faktörlerinin varlığında ise çocuk ve erken yetişkinlerde bu ağrıyı daha dikkatli takip etmemiz hatta fazla gecikmeden tıbbi yardıma başvurmamız önemlidir. Özellikle çocuğu sürekli takip eden çocuk doktoru, gerektiği hallerde ise çocuk kardiyoloğuna danışmak doğru şekilde ilerlemeyi sağlayacaktır.
Panikle daha kötü oluruz, bilgiyle üstesinden geliriz.
Sağlıklı günler dilerim.