Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Hava Harp Şehidi, Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’i şehit oluşunun 58. Yıl dönümünde saygı ve minnetle anıyoruz.
Trabzonlu Tekel Tütün eksperi Hakkı Bey’in oğlu olan Şehit Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, babasının görevli olduğu İzmit’te 2 Eylül 1934’te doğdu. Annesi Mebuse Hanım ev hanımıydı. Cengiz Topel, Ailede dört kardeşin üçüncüsüdür. İlkokul tahsiline Bandırma İlkokulu’nda başlayıp, babasının işinden dolayı daha sonraki yıllarda Balıkesir, Gönen Ömer Seyfettin İlkokulu’nda devam etti. Babasının vefatı ile ailesi ile beraber İstanbul Kadıköy’e taşınmak zorunda kaldı. İlk ve orta öğrenimini Kadıköy Yel Değirmeni okulunda tamamladı. Lise öğrenimine ise Haydarpaşa Lisesi’nde başlayıp Kuleli Askeri Lisesi’nde devam ederek 1953 yılında mezun oldu. 1955 yılında Kara Harp Okulu’nu bitirerek Asteğmen olarak Türk silahlı Kuvvetleri saflarına katılmıştır. Kaynak: https://www.defenceturk.net/ilk-havharp-sehidimiz-pilot-yuzbasi-cengiz-topel-kimdir
Cengiz Topel, küçük yaşlardan beri havacılığa olan merakı sonucu Hava sınıfına ayrıldı. Pilotaj eğitimi için Kanada’ya gönderildi. Kanada’daki eğitimini başarıyla tamamlayarak 1957 yılında Türkiye’ye dönerek Merzifon Ana Jet Üssü Komutanlığında göreve başladı. 1961 yılında Eskişehir I. Hava Ana Jet Üssü’ne atandı. 1963 yılında Yüzbaşılığa terfi etti.
Rum-Yunan ikilisinin Enosis’i gerçekleştirme adına 21 Aralık 1963’te başlayan silahlı saldırılarının ardından Rauf R. Denktaş’ın Anavatanımız Türkiye’ye 25 Aralık 1963’te yapmış olduğu yardım çağrıları ile birlikte Türk Savaş Uçaklarının Lefkoşa’da gerçekleştirmiş oldukları ihtar uçuşlarının ardından Kıbrıs sonunu BM Güvenlik Konseyine taşınmasının ardından alınan 4 Mart 1964 tarih ve 186 sayılı kararın ardından adaya BM askerlerinin gelmesine rağmen etkili olamayacak ve de Rum-Yunan ikilisinin silahlı saldırıları ada geneline yayılacaktı.
8 Ağustos 1964 tarihinde Kıbrıs’ta Erenköy bölgesinde Rum-Yunan silahlı saldırılarının zirveye ulaştığı günlerde Eskişehir’den Kıbrıs’a dörtlü kol komutanı olarak gönderilen Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in kullandığı F-100 Uçağı Gemikonağı limanında keşif uçuşu yaparken uçağının Rumların uçaksavar ateşi ile yara almasının ardından uçağından paraşütle atlayarak Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim yerleri arasındaki bugünkü adı ile Cengizköy , o gündeki adıyla Peristeronari adındaki Rum köyü yakınına inmişti. Rumlar tarafından esir alındığında hafif yaralı olan Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel kendisine yapılan işkencelerin ardından şehit olmuştur.
Ağustos 1964’ün ilk günlerinden itibaren Rum-Yunan ikilisinin Erenköy ve bölgesine gerçekleştirmiş oldukları silahlı saldırıların ardından 8 Ağustos 1964’te Türk Savaş Uçakları Rum-Yunan ikilisine hele bir dur diyecekti. Türk Hava Kuvvetlerinin 8 Ağustos 1964’te Kıbrıs’ta Erenköy bölgesine gerçekleştirmiş olduğu uyarı uçuşunda uçağı isabet alan ve paraşütle atlaması sonrası bölgedeki Rum kesiminde esir alınarak gerçekleştirdikleri işkencelerle şehit edilen Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in adı, günümüzde Anavatanımız Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde çok sayıda park, cadde, sokak, müze, anıt ve okullarda yaşatılmaktadır.
Cengiz Topel küçük yaşlarda havacılığa meraklıydı ve bu yöndeki çabalarının bir sonucu olarak hava sınıfına seçildi. Pilot eğitimi için Kanada’ya gönderildi. Kanada’daki pilot eğitimini başarı ile tamamlayarak 1957’de yurda döndü. İlk görev yeri olan Merzifon Hava üssünde göreve başladı. 1961 yılında 1’nci Ana Jet Üssü’ne atandı. Görev yeri bu sefer Eskişehir’di. 1963 yılında Yüzbaşı olarak terfi aldı. 1964 Erenköy Kıbrıs Harekatında Eskişehir’den Kıbrıs’a gönderilen dörtlü kolun komutanıydı. F-100 uçağı kullanmaktaydı. 8 Ağustos 1964’te uçuş esnasında uçağı yerden açılan ateş sonucu isabet alarak düşürüldü. Naaşı ısrarlı girişimler sonucu 12 Ağustos 1964’te Rumlardan alınabildi. Sırasıyla Kıbrıs, Adana, Ankara ve İstanbul’da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964 tarihinde Edirnekapı’daki Sakızağacı Hava Şehitliği’nde toprağa verildi.
Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Türk Hava Kuvvetleri’nin Kıbrıs’ta şehit olan ilk savaş pilotudur. Rum-Yunan Askeri güçlerinin Kıbrıs Türk halkına yaptığı zulme karşı 8 Ağustos 1964’te Kıbrıs’a gönderilen dörtlü uçuş koluna komuta eden Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, yapılan uçaksavar saldırısından sağ kurtulmuştur. Yara alan uçağından, hafif yaralarla Paraşütle atlamasının ardından Rum bölgesine düşen ve Rum-Yunan askerleri tarafından yapılan işkence sonucu şehit olmuştur.. Kaynak: https://www.kendigezen.net/HD/148/Sehit-Pilot-Cengiz-Topel-İn-Mezari/
Rumlar Yunan askerleri desteğinde 5 Ağustos 1964’te Erenköy ve Mansura bölgelerine denizden hücumbotları, karadan ise tanklarla takviyeli piyade birlikleriyle ani saldırıya geçerken, Türk köylerine ve sahildeki Türk balıkçı teknelerine ateş açtı. Ada’da var olan BM Barış Gücü askerlerinin bu katliamlarına ve saldırılara sessiz kalması üzerine Anavatanımız Türkiye’den ilk yardım 7 Ağustos 1964’te 4 uçakla gerçekleşmişti.
Kıbrıs’ta Dillirga bölgesinde 1964 yılının Ağustos ayında yaşanan çarpışmalarda Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel’in uyarı yapan uçağını vuran uçaksavar ateşinin, Yunanistan’ın gizlice Ada’ya gönderdiği “Faethon” isimli savaş gemisinden açıldığı, gemideki bir görevli tarafından açıklandı.. Gemi Konağı’na ulaştığımızda yemek için karaya çıktık. Dışarı çıktığımda bir keşif uçağı gördüm. Bunu savaş uçaklarının takip edeceğini anladım. 8 Ağustos 1964’te düşürülen uçağından atlamak durumunda kalan Yzb. Cengiz Topel, Lefke, Gaziveren, Elye ve Çamlıköy Türk yerleşim birimleri arasında bulunan Peristeronori isimli Rum köyü yakınlarında asfalt yola indi ancak olay yerine gelen Rum askeri tarafından esir alınmıştı. Gerçek şu ki; uçaktan atladığı saate çok hafif yaralı olan Cengiz Topel kabul edilemeyecek işkenceler sonunda şehit edilmiştir..
..8 Ağustos 1964 günü uçağı vurulunca paraşütle atlamak zorunda kalan ve bacağından yaralı olarak kurtulan Yzb. Cengiz Topel, Rumların eline esir düşer. “Sizin ecdadınız 09 Eylül 1922’de Anadolu’da bizim babalarımızı denize döktü. Biz de sizi Erenköy’de denize dökeceğiz” diyen Rumlar, Yüzbaşı Cengiz Topel’i müşahede altına aldık. Diyerek Lefkoşa’ya getirirler ve Türkiye’nin Lefkoşa Büyükelçiliği kanalıyla yaralı pilot resmen istenmesine rağmen, Yüzbaşı Cengiz Topel’in soruşturmaya alındığını söylerler. Bir gün sonra yayınlanan Rum gazeteleri ise manşetlerinde Türk pilotun öldüğünü duyurur. Aradan geçen 5 gün boyunca bütün girişimler boşa çıkar ve Barış Gücü’nün de devreye girmesi sonrasında Rumlar , Yüzbaşı Topel’in cenazesini Lefkoşa’nın Türk tarafına teslim etmek zorunda kalırlar..
.. “Türk doktorlarımızın huzurunda ve BM askerlerinin temsilcileri önünde aziz şehidimizi ilk gördüğüm an tanrıya isyan etmiştim. O gün hayatımın en ıstıraplı günü idi. Anavatan ile yavru vatan arasına çelik kanatları ile köprü kuran Topel’imize son bir defa daha baktım. Baktım ki, kahpe Rumlar sol gözünü tahrip etmişler, pazılarını matkapla oymuşlar, edep yerlerini ezmişler, kafatasının sol tarafına beton çivisi çakmışlar, sol ayağını kırmışlar, bu yetmiyormuş gibi boğazından göbeğine kadar göğsünü yarıp çuval diker gibi dikmişler. Bir doktorumuzun beyanına göre iç organlarını , kalp ve ciğerlerini çalmışlar. O an tanrının bana lütfetmiş olduğu tebessümü Rumların çaldığına inandım ve yemin ettim; “Yunan sözü lügatlerde durdukça bu kin benden vallahi de gidemez”..
..Rumlar tarafından teslim edilen cenazenin Yzb. Topel’e ait olup olmadığını anlamak neredeyse imkansız hale geldiğinden Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alay Komutanlığı’nda görev yapan Yzb. Topel’in bir devre arkadaşı bulunarak ondan yardımcı olması istenir. Kaynak:1- Doç. Dr. Ulvi Keser, Dünden Bugüne Kıbrıs, s.285-286, (1913-2013) Berikan Yayınevi, Ankara, 2013; Kaynak: 2-Derviş Manizade, Kıbrıs Dün Bugün Yarın, Yaylacık Matbaası, İstanbul , 1975, 431
Sonuç olarak; Cengiz Topel’in naaşı Kıbrıs, Adana, Ankara ve İstanbul’da yapılan törenlerden sonra 14 Ağustos 1964’te Edirne Kapı’daki Sakızağacı Hava Şehitliği’nde toprağa verildi. Şehit Pilot Yüzbaşı Cengiz Topel, Türk Hava Kuvvetleri’nin Cumhuriyet tarihindeki ilk savaş kaybı olup adı anavatanımız Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde çok sayıda park, cadde, sokak, müze, anıt ve okullarda yaşatılmaktadır.
Cengiz Topel ismi, Antalya’nın Muratpaşa ve Finike ilçelerinde, Ağrı’nın Patnos ilçesinde , Adıyaman’da, Eskişehir’de, Batman’da, Sakarya’da, Tokat Turhal’da, Samsun’da , Şanlıurfa’da, Isparta’da, İstanbul’un Sancaktepe, Bakırköy ve Zonguldak’ın Kozlu, Manisa’nın Demirci, Mersin’in Akdeniz, Muğla’nın Ortaca, Tarsus, Silifke ve Anamur, Osmaniye’nin Kadirli, Adana’nın Yüreğir, Konya’nın Karatay, Afyonkarahisar ilinin Dinar, Trabzon’un Of ve Sinop’un Boyabat, Gaziantep’in Şahinbey, İzmir’in Buca ve Güzelbahçe ilçesinde, Balıkesir’in Gönen İlçesinde, İzmir Torbalı’da ve Malatya’da Battalgazi ilçesinde ve daha birçok yerdeki okullara verilmiştir. KKTC’de de bir köye, bir hastaneye adı verilmiş, Lefke’de Endüstri Meslek Lisesine adı verilmiştir, yine KKTC’de çeşitli yerleşim birimlerinde anıtları dikilmiştir. Kaynak: https//tr..wikipedia.org/wikiCengiz_Topel
Bu vesileyle, Kıbrıs Türk Halkının Rum-Yunan ikilisine karşı verdiği varoluş mücadelesinde mihenk taşlarından biri olan Şanlı Erenköy Direnişimizin kahramanlarını, aziz şehitlerimizi, uçağı düşürülen ve sağ kurtulan ancak Rumların insanlık dışı işkencelerle şehit ettiği Yüzbaşı Cengiz Topel’i rahmetle anarken Gazilerimizi, Mücahit Halkımızı, TMT mensuplarını , Liderimiz Dr. Fazıl Küçük’ü, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Kurucu Cumhurbaşkanı Rauf R. Denktaş’ı, o günde Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olan İsmet İnönü’yü ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin değerli komutanlarını, şükranla anıyorum saygıyla selamlıyorum.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sen Çok Yaşa…