DÜZELTME: GEÇEN YAZIMDA SÖZ EDİLEN "NU VARYANTI" YAZIDAN SONRAKİ DÖNEMDE OMICRON OLARAK KESİNLEŞTİRİLMİŞTİR. DÜZELTİRİM.
 
Değerli okurlar,
 
Öncelikle hepinize yeni yılda sağlık ve mutluluk dileklerimi ileterek başlamak isterim.
Pandemi koşullarının hız kesmeden devam ettiği yeni yılda kış aylarının gelmesi ve havaların da soğuması ile birlikte haberlerde çok yer bulamasa da kalp ve damar hastalarının, özellikle de koroner arter hastalığı olanların önemli problemlerinden bir tanesi ölüm dahil olmak üzere kalple ilgili şikâyetlerinin artabilmesidir. Soğuk aylar bilhassa ateroskleroz dediğimiz damar sertliğine bağlı kalp hastalıklarının ve damar hastalıklarının varlığında korkulan aylar arasındadırlar.
 
Değerli okurlar, yapılan çalışmalar soğuk hava koşullarının sıcak hava koşullarına göre kalp ve damar hastalığı olan kişilerde ölüm oranlarının daha yüksek olmasına neden olduğunu ortaya koymaktadır*. Küresel olarak bakıldığında, iklim ilişkili ölümlerin %7,29’u soğuktan %0,42’si sıcaktan meydana gelmiştir. Kanada’da yapılan bir araştırmada Kanada için, ölümlerin %4,46'sı soğuğa ve %0.54’ü sıcağa bağlanmıştır**. Görüldüğü gibi soğuk havalar kalp ve damar hastaları için çok önemlidir ve yaşam tarzları açısından dikkat etmeleri hayati önem taşımaktadır.
 
 
Soğuk Hava Kardiyovasküler Sisteme Ne Yapar?
Soğuk hava, kan damarlarının ve atardamarların daralmasına neden olarak, kalbin oksijen açısından zengin kanı vücuda pompalamak için daha fazla çalışmasına neden olabilir. Bu daralma, omuzlara, kollara veya boyuna da yayılabilen anjina veya göğüs ağrısına neden olabilir. Anjina, koroner kalp hastalığı da dahil olmak üzere kalple ilgili çeşitli sorunların bir belirtisidir. Ayrıca kan basıncında ani yükselmelere neden olabilir.
 
Amerikan Kardiyoloji Koleji'ne göre, atriyal fibrilasyondan muzdarip olanlar arasında kış aylarında iskemik inme (felç) riski yüzde 19 artıyor. Atriyal fibrilasyon oluştuğunda, kalbin kulakçıkları titrer ve kanı kulakçıklardan kalbin ventrikül adı verilen alt odalarına doğru şekilde hareket ettiremez. Soğuk havalarda kan pıhtılaşması ihtimali bu durumdaki hastalarda artabilir ve beyine atılacak pıhtı ile inme meydana gelebilir.
 
Hipotermi, kardiyovasküler sistem için başka bir risktir. Bu, alışılmadık bir süre boyunca soğuk havaya maruz kalındığında olabileceği gibi, vücut ısısı tehlikeli derecede düştüğünde de meydana gelir. Hipotermi kalbin, sinir sisteminin ve diğer organların düzgün çalışmamasına neden olur ve kalp yetmezliğine veya ölüme neden olabilir. Hipotermi ayrıca kanın akışkanlığının kötüleşmesine (viskozitesinin artmasına) neden olarak hastalıklı damarlar içerisinde daha zor akmasına ve dolayısıyla daha kolay pıhtılaşmasına ve bu pıhtının oluşturacağı tıkanıklıklara bağlı farklı vücut organlarında beslenme bozukluklarına neden olabilir.
 
Açık Hava Kış Aktiviteleri Riski Artırır mı?
Ülkemizde çok fazla kar görmesek de yine de kar yağan yerlerde kar küreyen birinde oluşan ani bir kalp krizi görüntüsü basmakalıp gelebilir ama yanlış değil. Yorucu küreme faaliyeti kesinlikle riski artırır. Ancak potansiyel olarak tehlikeli olan tek aktivite bu değildir. Soğuk havada avluda çalışmak, koşmak veya egzersiz yapmak gibi açık hava çalışma programları, kardiyovasküler riski artırabilecek aktivitelerdir. Bir kişi fiziksel aktiviteye alışık değilse, bu durum özellikle soğuk varlığında tüm aktivitelere potansiyel olarak tehlikeli bir unsur ekler.
 
Gördüğünüz gibi özellikle soğuk havalarda kalp ve damar hastalıklarının varlığında artan riskler bakımından hastaların çok dikkatli olmaları gerekmektedir ve şu önlemleri almaları önerilmektedir:
 
1. Soğuk maruziyetinizi sınırlayın.
Soğuk havalarda dışarıda geçirdiğiniz süreyi sınırlayın ve dışarı çıkacaksanız kalın, birkaç kat giyinin, başınızı ve ellerinizi örtün, sıcak tutan çorap ve ayakkabı giyin.
 
2. Kendinizi çok fazla yormayın.
Kar küremek ve/veya soğukta egzersizler kalp hastalığı olan bir kişinin anjina, kalp krizi, kalp yetmezliği ve ani ölüm de dahil olmak üzere kalp sorunlarını tetiklemesi için mükemmel bir yoldur. Asla soğuk havalarda kendinizi fazla yormayın.
 
3. Vücudunuzun aşırı ısınmasına izin vermeyin.
Sıcak tutacak şekilde giyinmek ve ardından fiziksel aktivite yapmak aşırı ısınmaya neden olabilir. Aşırı ısınma ise kan damarlarının aniden genişlemesine neden olur ve bu da kalp hastalığı olan bir kişide hipotansiyona (düşük tansiyon) yol açabilir. Dışarıda üşüyorsanız ve kendinizi terlerken buluyorsanız, aşırı ısınmışsınız demektir. Kalp hastalığınız varsa bu terlemeyi bir tehlike işareti olarak değerlendirin. Ne yapıyorsanız bırakın ve içeri girin.
 
4. Alkol içmeyin.
Dışarı çıkmadan önce alkolden kaçının. Alkol derideki kan damarlarını genişleterek, sizin kendinizi daha sıcak hissetmenizi sağlarken diğer taraftan iç ısınızı da daha fazla uzaklaştırarak içerideki organlarınızın aslında üşümesine neden olabilir.
 
Özetlemek gerekirse soğuk havalar sağlıklı insanlar da dahil olmak üzere herkes üzerinde fizyolojik strese neden olur. Kalp hastalığınız varsa, soğuk havalar tehlikeli ve hatta yaşamı tehdit edici olabilir. Soğuk bir ortamdaysanız riskinizi azaltabilecek sağduyulu önlemleri aldığınızdan emin olun.
 
Sağlıklı günler diliyorum.
 
Panikle daha kötü oluruz, bilgiyle ve uygulamayla güçleniriz.
 
* https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6204981/
** https://observatoireprevention.org/en/2021/02/16/effects-of-cold-on-cardiovascular-health/