Türk-Rum ortaklığındaki Kıbrıs Cumhuriyeti, 11 Şubat 1959 Zürih ve 19 Şubat 1959 Londra Antlaşmaları uyarınca, 16 Ağustos 1960’ta kuruldu.
Cumhuriyetin ömrü, Rumların, Enosis için Türk Ortağa karşı silahlı saldırıları ve Anayasası ihlali sonucu ancak 3 yıl sürdü.
Ortak Cumhuriyetin kuruluşu ilk 2 yıl 16 Ağustos’ta kutlandı.
Ortak Cumhuriyetin ikinci yılında;
Makarios, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ikinci yıl dönümü kutlanma hazırlığı yapılırken, 15 Ağustos 1962’de Cikko Manastırı’nda yaptığı konuşmada, “Hürriyet mücadelesinin kahramanları!” diye nitelediği, “EOKA’cıların başlattığı işi tamamlamaya” yemin etti.
Rum halkını, ENOSİS mücadelesine davet ederek, “Mücadelenin bir safhasının sona ermesi, nihaî zafer olmaktan ziyade, yeni bir mücadele için bir istasyon teşkil etmektedir. Bu mücadele, Kıbrıs’ın istikbaline (!) inananlar tarafından yürütülecektir” dedi.
Makarios, 15 Ağustos 1954’de yine Cikko da siyasî bir nutuk çekmiş, “Ayasofya’ya çan asacağız” demişti.
16 Ağustos 1960, aynı zamanda, Türk askerinin 82 yıl sonra yeniden Kıbrıs’a geldiği kut’lu gündür… Kıbrıs Türkleri için önemi ve anlamı büyüktür.
Rumlar, 11 Temmuz 1963’de alınan Bakanlar Kurulu kararı ile 16 Ağustos’ta yapılan kuruluş kutlamasını 1 Ekim olarak değiştirdi.
Alınan Bakanlar Kurulu kararı uyarınca, Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 3’üncü yılı, 16 Ağustos yerine 1 Ekim’de kutlandı.
Kıbrıs’ta 1 Ekim’de kurulan, ilan edilen bir “devlet” yoktur. 1 Ekim uyduruk bir tarihtik! Esasında, 1960’ta kurulan Kıbrıs cumhuriyeti de yoktur!
Yıl 2023;
Rum lider Nikos Hristodulidis, 1 Nisan’da EOKA terör örgütünün kuruluş yıl dönümünde, “Yunanistan, Kıbrıs, Enosis” pankartı önünde, EOKA’yı överek yaptığı konuşmada, “EOKA’nın yolundan yürümeye devam edeceklerini” ve EOKA’nın terör eylemlerini “gelecek nesillere aktarmak görevleri olduğunu” söylemişti.
 
Ortak Kıbrıs Cumhuriyeti’ni Enosis’e sıçrama amacı olarak kullanan, bu amaçla Kıbrıs Türkleri’ne toplu katliam yapan Rumların Enosis mücadelesi hiç bitmedi…
Rumlar her yıl sözde bağımsızlık yıl dönümü olarak 1 Ekim’de askeri “resmi” geçit töreni düzenliyor. Bu seneki törene, Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, Yunanistan Savunma Bakanı Nikos Dendias ile Yunan Genelkurmay Başkanı General Konstantinos Floros da katılarak, Rumların, gerçeği saptırma yalanlarına ortak oldu.
Irkçı söylem ve politikalarını gündemde tutan ve “EOKA’yı gelecek nesillere aktarmak görevimizdir” diyen Rum lider Nikos Anastasiadis, 1 Ekim töreninde yaptığı açıklamada, “Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi için mümkün olan her şeyi yapacaklarını, Avrupa Birliği’nin, adanın yeniden birleşmesi için en güçlü müttefik, destekçi ve emniyet subabı olduğunu” söyledi.
Kıbrıs’ta Rum yanlısı tutumuyla taraf olan AB, Kıbrıs’ta “emniyet subabı” olacakmış…
Kıbrıs’ta egemen eşit iki devlet vardır.
Kıbrıs’taki “sorunun” on yıllardır aşılamasının temelinde, Kıbrıs Rum tarafının Kıbrıs’ı bir Yunan adasına dönüştürme saplantısından vazgeçmemesi, uluslararası anlaşmalar ve hukuk açısından hiçbir meşruluk tanımayan sıfat ve iddialarını sürdürme çabası ve uluslararası camianın Kıbrıs’ta taraflara eşit ve adil davranmaması yatıyor.