Tuvalet eğitimi çocuğun kendi bedeninin farkındalığını kazanarak davranışını kontrol etmesine olanak sağlayan önemli bir fırsattır. Bunun için de herşeyden önce çocuğun fizyolojik olarak...

Tuvalet eğitimi çocuğun kendi bedeninin farkındalığını kazanarak davranışını kontrol etmesine olanak sağlayan önemli bir fırsattır. Bunun için de herşeyden önce çocuğun fizyolojik olarak hazır olması yani anal kaslarını kontrol edebilecek fizyolojik olgunluğa ulaşmış olması gerekmektedir. Normal gelişim gösteren bir çocuk 2-3 yaş gibi bilinçli bir biçimde bu kaslarını kontol edebilecek duruma gelir. Bununla birlikte 4 yaşını tamamlamış (gelişim düzeyi 4 yaşa eşdeğer de olabilir) bir çocuğun kakasını tutma ve bırakma işlevini kontrol edebilieceği yaşa gelmiş olmasına rağmen isteyerek ya da istemsiz olarak en az üç ay içinde her ay en az bir defa olmak üzere kakasını ör; giyisisine, yatağa vb. gibi herhangi bir uygunsuz yere bırakmasına enkoprezis denir. 

Çocukta dışkısını kontrol hiç gelişmemişse bu birincil enkoprezis adını alır. Çocuk dışkısını en az bir yıl gibi kontrol edebildikten sonra 4-8 yaş gibi dışkısını kaçırmaya başlamışsa buna da ikincil enkoprezis denmektedir.

Erkek çocuklarda daha sık görülmekte olan enkoprezis fizyolojik yani bağırsakta olan yapısal bir bozukluktan kaynaklanacağı gibi ruhsal nedenlere bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.  

Çocukta bağırsak kontrolü sağlanamamışsa, bağırsak ameliyatı, kabızlık vb. gibi bir sorun varsa bunlar fizyolojik kaynaklı dışkı kaçırmadır.

Yapılan tetkiklerde tıbbi bir bulguya rastlanmamışsa psikolojik nedenlere bağlı bir dışkı kaçırmadan söz edebiliriz. Yeni bir kardeşin dünyaya gelmesi, ailedeki çatışmalar, yanlış tuvalet eğitimi, okuldan kaynaklanabilecek çocuğu çatışmaya strese sokabilecek bir durum, arkadaşlık ilişkileri, herhangi bir rahatsızlıktan hastaneye yatış, ailede stres yaratabilecek önemli bir durum(ör; ölüm) gibi çocukta kaygı yaratan, onu içsel çatışmaya iten türlü nedenler psikolojik olarak çocuğun dışkı kaçırmasına neden olabilmektedir.

Çocuğun tuvalet eğitimi kazandıktan sonra gerilemesi aslında onun baskı altında olduğunun bir göstergesidir. Çocuğun kendinden hoşnut olmayı ve kendi kişiliğine saygı duymayı öğrenmesi onun davranımlarını kontrol altında tutabilme yeteneğine bağlıdır. Dışkı kaçırma; çocuğu utandıran, benlik saygısını zedeleyen, arkadaşlık ilişkilerini, aktivitelere katılımını zorlaştıran, sosyal ilişkilerinde onun kaçınma davranışları geliştirmesine neden olan kısaca birçok alanda uyumunu bozabilecek ve kendine güveni sarsabilecek bir bozukuktur. Bu nedenle tedavi önemlidir.

Enkoprezisin tedavisinde; ilaçla tedavi, davranışçı terapi, aileye danışmanlık, psikoterapi etkili olarak kullanılmaktadır.

 

Her durumda çocuklarımızı sevgi ve şefkatle kucaklamak, onları kabul edici ve destekleyici bir tutum sergilemek, güvende olduklarını hissettirebilmek, kendilerini gelişimsel hızlarına göre değerlendirmeyi ve çabalarını takdir etmeyi öğrenerek bilinçli ebeveynler olarak yaklaşabilmek umuduyla sevgiyle kalın…